Leiden

We zijn allemaal deel van onze levende planeet. Klinkt dat zweverig? Dat klinkt alleen maar zweverig doordat onze maatschappij zo sterk gericht is op de materiële zaken die we als mensheid zelf voortbrengen en doordat ons denken te veel gericht is op de korte termijn. Gelukkig zien steeds meer mensen hoe alles met alles verbonden is, zeker in de natuur. Toch valt er nog een wereld te winnen. En er is ook nog steeds sterke tegenwind, vooral uit de rechtse en de commerciële hoek. Geldelijk gewin ten koste van natuur en milieu is nog altijd een gemakkelijke weg. Rechtse politici werken daaraan mee, want het is zogenaamd ‘goed voor de economie'. De SP denkt anders: wij vinden dat we meer moeten stilstaan bij wat écht belangrijk is, en dat we zo snel mogelijk de balans moeten herstellen die we als mensheid nu aan het verstoren zijn. 

Eerste stappen gezet

In Leiden is al veel goeds gebeurd, maar er is nog steeds veel werk aan de winkel. Tijdens de vorige collegeperiode hebben we een paar grote stappen voorwaarts gezet, mede dankzij de SP. De Oostvlietpolder is definitief groen gebleven na jaren strijd, en er is een prachtig weidevogel reservaat ingericht. Ook hebben we het Duurzaam Mobiliteits Centrum aan de Haagweg van de grond gekregen. Hier hebben allerlei milieuvriendelijke initiatieven hun vaste plek, zoals de pendelbusjes op biogas, verhuur van elektrische auto's, scooters en andere voertuigen, en nog veel meer. Daarnaast hebben we  ons met succes ingezet voor het behoud van groen en stadsnatuur, onder andere door het tegenhouden van de plannen voor een fietspad door volkstuinencomplex Ons Buiten. In plaats daarvan komt er nu een veel bescheidener wandelpad en moestuintjes voor buurtbewoners. Ook hebben we de afgelopen periode drie miljoen euro apart gezet voor duurzaamheidsinitiatieven. De komende tijd moet dat geld op een verstandige manier uitgegeven worden aan lokale initiatieven en het energie zuiniger maken van woningen. Wat betreft de SP is dat nog maar het begin. Wij willen grootschalig investeren in een groen en duurzaam Leiden. 

Energie is de sleutel

Er gebeurt al veel om de duurzaamheid van Leiden te verbeteren, vooral door allerlei verschillende organisaties en bedrijven in de stad. Maar dat is nog steeds veel te weinig om Leiden op korte termijn helemaal klimaatneutraal en groen te maken. De gemeente moet daarbij vooral samenwerking organiseren en helpen om investeringen mogelijk te maken. Het geld dat we apart hebben gezet voor milieu en duurzaamheid is een bescheiden maar een goede stap in de richting. De komende jaren willen we grootschalig werk maken van energiebesparing en -opwekking in woningen en bij bedrijven, door met name kleinschalige initiatieven te stimuleren. De gemeente moet de kennis en kunde in huis hebben om dat te doen, bij het duurzaamheidscentrum in de Merenwijk. Maar die kennis en kunde moet vooral in samenwerking met anderen ontwikkeld worde, en zeker niet alleen in eigen huis gehouden worden.

Vooral bij goedkopere huurwoningen is veel (energie)winst te behalen; niet alleen vanuit het oogpunt van duurzaamheid, maar ook om woonlasten omlaag te brengen. Verbeteringen aan woningen mogen dan ook niet leiden tot huurverhoging. Huurverhoging kan vermeden worden door voor particulieren en voor huurders zowel subsidies als betaalbare leningen ter beschikking te stellen en door goede afspraken te maken met de woningbouwcorporaties. Daarbij moeten zowel gemeente als corporaties zelf investeringen doen, maar even belangrijk is het stimuleren van de huurders zelf om met duurzame energie en energiebesparing aan de slag te gaan.

Ook bij bedrijven en op bedrijventerreinen kan veel vooruitgang geboekt worden, niet alleen door bedrijven te helpen energie te besparen, maar ook door schone energie opwekking met zonnecellen en kleine windturbines. De gemeente moet helpen bij het oprichten van lokale energie-coöperaties en ook hier weer betaalbare leningen ter beschikking stellen, direct of via een fonds.

De gemeente moet zelf het goede voorbeeld geven en al haar eigen gebouwen met voorrang zo energiezuinig mogelijk maken. De grote investering die daarvoor nodig is kan ook uitgesmeerd worden over de tijd, zodat je meteen al kunt beginnen met besparen. Ook de  straatverlichting en de verlichting van monumenten moet zo snel mogelijk energiezuinig gemaakt worden.  

Stadswarmte behouden

We zullen de komende jaren een oplossing moeten vinden voor de toekomstige sluiting van de gasfabriek aan de Langegracht. Het netwerk van stadswarmte is afhankelijk van deze energiecentrale. Het behouden van dat netwerk is erg belangrijk. Niet alleen is de aanleg van een nieuw netwerk voor gas kapitaalvernietiging, maar een stadswarmte netwerk is veel milieuvriendelijker dan gas verstoken in heel veel losse CV-ketels in huishoudens en bij bedrijven. De gemeente moet de komende tijd samen met de belangrijkste betrokkenen en met hulp van de kennis en expertise in de stad gaan werken aan een nieuw en beter systeem om het stadswarmte-netwerk te gebruiken. Dat kan door gebruik te maken van een geothermische installatie (die de warmte van dieper gelegen aardlagen gebruikt) of andere milieuvriendelijke manieren om energie te produceren. 

Luchtkwaliteit verbeteren

De SP is al jaren bezig met het doorontwikkelen van het Park and Ride terrein aan de Haagweg (het bekende Stadsparkeerplan) naar een heus Duurzaam Mobiliteits Centrum, en vorig jaar is dat ook gelukt. In 2008 lukte het om in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Rijnland, de provincie Zuid-Holland en diverse ondernemers de busjes van het stadsparkeerplan te vervangen door busjes op biogas. Sindsdien rijden die busjes schoon en klimaatneutraal, 300.000 kilometer per jaar door onze stad. Bovendien is er een biogas tankpunt geopend, laadpunten voor elektrische auto's en fietsen en hebben zich nog meer duurzame bedrijven en organisaties op het Haagwegterrein gevestigd. Je kunt er tegenwoordig ook je auto milieuvriendelijk laten wassen, En vanaf het Haagwegterrein kan je niet alleen met een klimaatneutraal busje naar je eindbestemming in Leiden, maar ook met een elektrische scooter, een step of andere milieuvriendelijke  transportmiddelen. Ook is er een informatiepunt in oprichting voor iedereen die meer wil weten over duurzame mobiliteit.

Maar er kan nog veel meer! Het eigen wagenpark (bijvoorbeeld van de afdelingen Handhaving en Stedelijk Beheer) maar ook al het vervoer dat de gemeente inkoopt (taxivervoer bijvoorbeeld) kan veel groener. Het Duurzaam Mobiliteits Centrum moet beter worden ondersteund bij het ontwikkelen van nieuwe projecten. Er moeten veel meer laadpunten voor elektrische voertuigen komen in de stad, niet alleen voor auto's, maar ook voor elektrische fietsen, scooters en boten.

Een heel milieuvriendelijke vorm van mobiliteit is natuurlijk de fiets! Wat betreft de SP wordt Leiden in de komende vier jaar fietsstad nummer één van Nederland. Daarover leest u meer in het hoofdstuk over verkeer en vervoer.

Een groene leefomgeving

De SP heeft een jarenlange strijd gevoerd tegen een bedrijventerrein in de Oostvlietpolder. Want natuur en groen zijn – juist voor een drukbevolkte stad als Leiden – van onschatbare waarde. Vanuit het oogpunt van de natuur zelf is de Oostvlietpolder een belangrijke schakel tussen het Groene Hart en het Duinen- en Horstengebied.

De SP was destijds medeoprichter van de Vereniging Vrienden van de Oostvlietpolder, de organisatie die een hoofdrol heeft gespeeld in deze strijd. Die strijd is nu eindelijk gewonnen: de Oostvlietpolder blijft definitief groen. Dat hebben we vier jaar geleden afgesproken met de andere politieke partijen die samen de coalitie vormden, en dat is ook zo uitgevoerd. Het gebied is in beheer gegeven aan Zuid-Hollands Landschap en er is een prachtig weidevogel reservaat aangelegd.

Niet alleen aan de rand van de stad moet de natuur worden beschermd en versterkt, maar zeker ook ín de stad. Dat is belangrijk voor de stadsnatuur en voor het welbevinden van de mensen die er wonen. Parken en stukjes groen zijn plekken om te spelen, te recreëren en elkaar te ontmoeten en verdienen daarom veel zorg en aandacht. Niet alleen moet het onderhoud beter en meer gericht zijn op biodiversiteit, er moet ook meer groen bij komen in Leiden. Het Singelpark verdient alle steun. We hebben daar aan het begin van de vorige collegeperiode veel geld voor apart gezet. De ontwikkeling van de plannen wordt grotendeels gedaan door een onafhankelijke stichting, gedragen door betrokken Leidenaren. De SP vindt het een goede zaak dat zoiets belangrijks op deze manier vorm krijgt.

Er komt wat betreft de SP nóg een park bij in Leiden, bij de Korte Vliet. Ook schoolpleinen en speeltuinen moeten zo groen mogelijk zijn. Er komen meer kleine groene plekjes in de stad, waar mogelijk wordt verharding vervangen door groen. Ook wordt er veel meer groen in beheer gegeven aan omwonenden. En het groen en de stadsnatuur die we al hebben wordt beter beschermd, onder andere door een verbod op het afsteken van particulier vuurwerk in parken en bij groene waterkanten. De oevers en de parken kunnen op die manier een relatief veilige plek vormen voor de dieren die tijdens Oud en Nieuw de stad niet kunnen verlaten.

Om de stadsnatuur te beschermen moet er ook zo snel mogelijk gestopt worden met het gebruik van het chemische RoundUp voor de bestrijding van onkruid. Mede op aandringen van de SP begint de gemeente binnenkort met verschillende proeven om alternatieven te testen. Die alternatieven moeten wat betreft de SP wel zo milieuvriendelijk mogelijk zijn; niet alleen onschadelijk voor de overige stadsnatuur, maar ook CO2-neutraal. Het bestrijden van onkruid zal arbeidsintensiever worden; de gemeente moet van die gelegenheid gebruik maken door mensen met een uitkering een baan aan te bieden. Daarnaast wil de SP dat de gemeente een kant en klaar pakket aanbiedt waarmee buurtbewoners het verwijderen van onkruid zelf ter hand kunnen nemen. Dat pakket moet bestaan uit begeleiding, materialen en zo nodig budget.

Een prachtig stuk stadsnatuur zijn de volkstuinen. De SP zet zich al sinds jaar en dag in voor de bescherming van de volkstuinencomplexen in Leiden. Vorig jaar hebben we kunnen voorkomen dat de volkstuinen van Ons Buiten in Leiden Noord in twee stukken zouden worden gehakt. De plannen om er een fietspad dwars doorheen aan te leggen, met brede stroken gras en slootjes aan weerszijde, waren al goedgekeurd. Gelukkig hebben we op het laatste nippertje een meerderheid weten te vinden voor het alternatieve plan van de volkstuinvereniging zelf, om een smaller voetpad aan te leggen in plaats van een fietspad. En in plaats van lege ruimte die de volkstuinen in twee stukken zou hakken komen er moestuintjes voor de mensen die in de Slaaghwijk wonen.

Bomen en biodiversiteit

Bomen zijn enorm belangrijk, als basis van een heel ecosysteem van insecten en vogels, maar ook om drassige Leidse grond droog te pompen. Daarnaast zijn ze natuurlijk belangrijk voor het aanzicht van de stad. Wij vinden dat er veel zorgvuldiger worden omgegaan met het kappen van (grote) bomen. De manier waarop daarvoor vergunningen verleend worden moet veel zorgvuldiger. Gekapte bomen worden altijd wel weer vervangen maar kleine bomen bieden nou eenmaal veel minder ruimte voor insecten en andere dieren en verdampen ook veel minder water. Als een boom dan toch gekapt moet worden, moet die zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke plaats vervangen worden. Niet alleen wordt elke gekapte boom vervangen, het aantal bomen in Leiden moet ook elk jaar toenemen. Bij het planten van nieuwe bomen moet de gemeente zorgen voor diversiteit, zodat er op verschillende momenten bomen in bloei staan. Dat is goed voor bijen en andere bestuivende insecten. 

De gemeente moet ook meer doen met de suggesties uit de stad om groen te verbeteren, uit te breiden of zelf in beheer te nemen. We zouden ook graag zien dat de Groene Kaart, waarop alle waardevolle bomen en groenstructuren van Leiden staan, intensiever wordt bijgehouden.

Biodiversiteit moet het kernwoord zijn in het beleid. Dat betekent bijvoorbeeld ook rekening houden met bloei- en broedtijden bij het maaien. Er dat er meer natuurlijke oevers komen en er op bepaalde plekken minder vaak wordt gemaaid. Braakliggende stukjes grond kunnen worden ingezaaid met eenjarige bloeiende planten. Op die manier help je de stadsnatuur te versterken.

Natuur- en milieueducatie

Er is de afgelopen jaren bezuinigd op natuur- en milieueducatie (NME). Daardoor komen niet alle kinderen van Leidse basisscholen meer in contact met natuur- en milieueducatie. De SP vindt het wel belangrijk om kinderen zo snel mogelijk bij te brengen wat de levende natuur is en hoe wij mensen daar deel van uitmaken, en er ook een bijzondere verantwoordelijkheid voor hebben. Daarom wil de SP weer opnieuw investeren in NME, zodat alle Leidse kinderen weer kunnen leren over de natuur en het milieu, met het oog op duurzaamheid. En het bezoekerscentrum bij de Leidse Hout wordt wat ons betreft weer in ere hersteld.

Recycling

Een belangrijke manier om verspilling van materialen en energie te voorkomen is recycling. De gemeente moet daarom haar eigen recycling-activiteiten beter op orde krijgen, maar ook recycling op andere plekken in de stad ondersteunen.

Kringloopbedrijf Het Warenhuis krijgt alle ondersteuning die het nodig heeft. Niet alleen omdat er in Het Warenhuis heel veel meubels en andere spullen een tweede leven krijgen, maar ook omdat het een heel belangrijke Sociale Werkplaats is en omdat het mensen helpt om voor een zacht prijsje de spullen te vinden die ze nodig hebben. De bedrijfsvoering van Het Warenhuis kan gezonder gemaakt worden door het laten voeren van een eigen administratie en directievoering in plaats van die door te berekenen vanuit de rest van de organisatie.

De Weggeefwinkel is een goed initiatief, dat helpt bij recycling en heel belangrijk is voor mensen die moeilijk rond kunnen komen. De SP zet zich al jaren in voor een vaste plek voor de Weggeefwinkel in Leiden, en met succes!

De gemeente moet ook andere lokale recycling-projecten ondersteunen. Te denken valt aan initiatieven als het Repair Café en ander projecten rond het ruilen en weggeven van spullen en diensten.

De werking van de milieustraat moet worden verbeterd, onder andere door inzet van meer mankracht. Er gaan nu nog te veel recyclebare materialen weg als grofvuil of huisvuil, omdat het niet goed genoeg wordt uitgezocht.

Leiden gaat ook kijken of de proef met vrijwillige afvalscheiding in ruil voor geld door burgers, die in Pijnacker is gehouden, in Leiden een vervolg kan krijgen. Bijkomend voordeel van die proef was ook een flinke vermindering van de hoeveelheid zwerfvuil.

En er komen meer punten om plastic in te leveren. De punten die Leiden heeft zijn te klein in aantal en vaak overvol.

Geld voor groen en duurzaamheid

De SP wil investeren in duurzaamheid en groen. Wij willen een deel van de reserves die Leiden heeft daarvoor gebruiken, bovenop de miljoenen die we al hebben gereserveerd in de vorige collegeperiode.

Investeringen in milieu, groen en duurzaamheid verdienen zichzelf terug, soms wel pas op de langere termijn. Maar de lange termijn is juist waar we het voor doen. Door altijd te kiezen voor samenwerking en open te staan voor nieuwe ideeën, zorgt de gemeente ervoor dat er verstandige keuzes gemaakt worden in waar het geld naar toe gaat.

Kortom, de SP wil werk maken van de volgende zaken:

• Grootschalig investeren in energiebesparing, vooral bij goedkopere huurwoningen
• Kleinschalige initiatieven stimuleren en samenwerking tot stand brengen
• Stimuleren van lokale energieopwekking bij particulieren en bedrijven
• De eigen gebouwen van de gemeente en straatverlichting zo snel mogelijk energiezuinig
• Milieuvriendelijk alternatief ontwikkelen voor stadsverwarming
• Milieuvriendelijk vervoer stimuleren o.a. via het Duurzaam Mobiliteits Centrum
• Stadsnatuur beter beschermen en uitbreiden
• Het Singelpark komt er en de Vrienden van het Singelpark krijgen alle steun die ze nodig hebben
• Er komt een nieuw park bij de Korte Vliet
• Verbod op particulier vuurwerk in parken en bij groene waterkanten
• Zo snel mogelijk stoppen met RoundUp
• Volkstuincomplexen beschermen
• Meer en meer diverse bomen in Leiden
• Biodiversiteit stadsnatuur als uitgangspunt van beleid
• Natuur- en Milieu Educatie uitbreiden
• Meer werk maken van recycling