Leiden

De SP-statenfractie van Noord Brabant organiseerde op zaterdag 13 mei een symposium over gratis openbaar vervoer, in een tijd waarin het OV in steeds grotere mate geprivatiseerd raakt. Onder de sprekers was Michel van Hulten (staatssecretaris Verkeer en Waterstaat in kabinet Den Uyl, 1973-1977), die een warm pleidooi hield voor gratis OV. Ook sprak Peter Kortenhorst van de Raad van Bestuur van Connexxion. Hij is voorstander van marktwerking in OV-land, maar hij ziet wel heil in gratis OV voor bepaalde doelgroepen. Connexxion verzorgt ook in Leiden en omgeving het busvervoer. Voor de SP is gratis OV altijd een belangrijk punt geweest, en nu er een links college is, kan daar aan gewerkt worden. In het collegeprogramma is opgenomen dat er onderzoek gedaan gaat worden naar gratis OV voor bijvoorbeeld jongeren en ouderen.

Erik Meijer (SP Europarlementariër; Rapporteur openbaar vervoer) sprak over de rol die Europa speelt bij de liberalisering van het OV. Op het nippertje is mede dankzij Erik Meijer, die leiding gaf aan de vorming van de regelgeving over OV, voorkomen dat Europa gratis OV zou hebben verboden. De liberalen in de Unie zien dat namelijk als een illegale vorm van staatssteun aan bedrijven.

FNV-man Ron van Baden sprak over de gevolgen voor het personeel die marktwerking heeft gehad; het drukken van kosten ging volgens hem voor een deel over de ruggen van de chauffeurs. Peter Korstenhorst van Connexxion betoogde juist dat de werkegelegenheid in de branche sinds het begin van de privatisering in 2000 alleen maar is gegroeid.

Ronald van Raak en P. Kortenhorst, M. van Hulten en E. Meijer

Michel van Hulten houdt zich al sinds de jaren 70 bezig met gratis OV, en is ook nu nog nauw betrokken bij verschillende projecten in Vlaanderen. Daar is het OV in verschillende mate gratis voor ouderen, gehandicapten en jongeren, en her en der (zoals in Hasselt) volledig gratis. De resultaten van die projecten liegen er niet om: enorme groei van de mobiliteit per OV, sterkere groei van de economie in steden met volledig gratis OV, blije middenstanders, ouderen uit hun isolement, meer ziekenbezoek, enzovoorts. Bovendien is er in Vlaanderen het afgelopen jaar geen groei geweest in de automobilteit, waardoor allerlei peperdure wegenbouw- en parkeerprojecten de ijskast in konden.

De kosten van gratis OV voor bepaalde doelgroepen bleken erg laag te zijn. Vaak waren er onverwachte effecten, die er voor zorgden dat er in totaal een juist een toename was van het aantal betalende reizigers, ook al hoefde een deel helemaal niet meer te betalen. Bijvoorbeeld doordat mensen die gratis mogen reizen mensen meenmen die wel moeten betalen, of omdat het OV een beter alternatief werd.

Het probleem van het invoeren van gratis OV was volgens Van Hulten dat de kosten vooral liggen bij de portefeuille vervoer, terwijl de baten elders liggen. Tegenstanders kunnen daarom gemakkelijk op de kosten wijzen, en de voordelen negeren. Een goed voorbeeld is gratis busvervoer voor uitgaande jongeren. Dat kost wat, maar aan de andere kant kan het elk weekend weer ernstige verkeersongevallen voorkomen. Verder wees Van Hulten erop dat de invoering ervan het best werkt als het geleidelijk gebeurt.

De Leidse SP gaat de komende vier jaar hard werken aan gratis OV. Dus wordt vervolgd!

gratisopenbaarvervoer.nl
Meer informatie: Julian van der Kraats, julianus@wanadoo.nl