Leiden

Nu de RGL door de binnenstad van Leiden van de baan is, moet er een nieuw Gemeentelijk Verkeer- en Vervoersplan (GVVP) gemaakt worden. De ontwikkeling van dat plan gebeurt samen met geïnteresseerde partijen uit de stad. Afgelopen donderdag mocht de commissie Ruimte en Bereikbaarheid zich ermee bemoeien.

De grote lijnen

De SP is erg tevreden over de grote lijnen van het plan. Kern van het OV-gedeelte zijn vrije busbanen, met bussen die snel en frequent rijden (acht keer per uur), als schakel tussen railvervoer enerzijds en stads- en streekbussen anderzijds. Het OV kan dankzij de vrije banen sneller zijn dan de auto, en een hoge frequentie (acht keer per uur), maakt dat overstappen geen probleem is. In het concept GVVP staat dat de vrije busbanen ooit “vertramd” zouden kunnen worden, als de bussen de drukte niet meer aan zouden kunnen. Of het ooit zover zal komen is koffiedik kijken. En of het daarbij zou gaan om “lightrail” (de sneltram die de provincie in gedachten heeft), of stadstrams zoals in Den Haag, ligt nog niet vast. De voorkeur van de SP zou uitgaan naar dat laatste.

Andere belangrijke elementen van het nieuwe GVVP zijn minder doorgaand autoverkeer door de binnenstad, en een flexibeler parkeersysteem met een grotere capaciteit. De activiteiten van de Stichting Stadsparkeerplan Leiden moeten dus worden uitgebreid.

Het plan voor fietsen en voetgangers ontbrak op het moment van de behandeling in de commissie nog.

kaartje met ontbrekende OV-schakels (gestippeld), waarop ook goed te zien is hoeveel soorten OV er eigenlijk in de regio al zijn (dan wel komen): trein (geel), vrije busbaan (Zuidtangent, rood) en lightrail (Randstadrail, blauw). In het noorden komen dan ook nog Stedenbaan-verbindingen (snelle stoptreinen met extra stations)

Vrije busbanen

De vrije busbanen moeten in eerste instantie een verbinding vormen met Katwijk en eventueel Noordwijk, en met Leiderdorp. Als de Ringweg Oost gerealiseerd is, kan het doorgaand autoverkeer uit de Hooigracht en de Langegracht verdwijnen, en dan is er ruimte voor een extra vrije busbaan over die straten naar station Lammenschans, en verder richting Voorschoten en Zoetermeer.

In Utrecht en rond Haarlem is te zien hoe goed vrije busbanen werken. In Utrecht maken enorme hoeveelheden mensen gebruik van een dubbel gelede bus over een vrije busbaan. En de vrije busbanen op de Zuidtangent (rond Haarlem) zorgden voor een verdubbeling van het aantal reizigers. Het is dan ook geen verrassing dat deze insteek steeds vaker wordt toegepast. Zo heeft de stad Brussel twee weken geleden besloten dat zij in 2010 veertig procent van alle busbanen vrijliggend wil hebben.

kaartje van mogelijke routes van HOV door Leiden. Route 1 gaat door de Leeuwenhoek via Valkenburg naar Katwijk. Route 2 gaat naar Leiderdorp. Hiervan zijn twee varianten, 2a over o.a. de Herensingel, en 2b via de Schipholweg. De SP heeft een sterke voorkeur voor die laatste variant. Route 3 gaat over de Langegracht en Hooigracht via station Lammenschans naar Zoetermeer en Voorschoten

Spoorverdubbeling

Een betere verbinding met Utrecht is één van speerpunten van het college-akkoord, en niet voor niets. De SP vindt dat nu de NS en het rijk daar meer voor beginnen te voelen vanwege de drukte op Schiphol, we alles op alles moeten zetten om dat te realiseren.

Helaas wordt in het concept-GVVP de mogelijkheid open gehouden om lightrail te laten rijden tot station Lammenschans. De RGL zou dan stoppen op het plein bij het nieuwe ROC-gebouw. Dat zou een verbetering van de spoorlijn richting Utrecht in de weg staan, omdat de RGL her en der zijn eigen ruimte nodig heeft. Dat dat de verbinding met Utrecht zou bemoeilijken, staat ook vermeld in het concept-GVVP. De SP heeft er in de commissievergadering voor gepleit om die mogelijkheid te schrappen, en ook de PvdA en de CU zien lightrail tot Lammenschans niet zitten.

Voor de provincie zou zogenaamd “lighttrain”-materiaal een veel betere optie zijn. Lighttrain-materiaal is wat we vroeger stoptreintjes noemden. Aangezien de RGL toch niet door Leiden komt te lopen, is het niet nodig om peperduur materieel te kopen dat zowel over treinspoor als door de stad kan. De provincie zou zichzelf veel geld kunnen besparen door te kiezen voor een stoptrein tot Leiden CS, in plaats van lightrail tot Lammenschans. Bovendien zou dat veel beter passen bij het “stedenbaan”-plan dat in Randstad wordt uitgevoerd; een netwerk van snelle sprinters (stoptreinen), met extra stations.

Parkeren

Het parkeerplan gaat uit van hogere tarieven in de binnenstad, en goedkopere in de garages aan de rand van het centrum en de transferia verderop. Natransport á la Haagweg, met milieuvriendelijke(re) busjes, krijgt een belangrijkere rol.

Het plan laat buurten de keuze wat betreft de invoering van betaald parkeren. Een vergunningen-systeem heeft als voordeel dat vreemdparkeren in de wijk onmogelijk wordt, maar als nadeel dat het bewoners geld kost. Wethouder John Steegh (GL) wil ook een tussenoplossing aanbieden, namelijk een goedkope vergunning van waarschijnlijk een tientje per kwartaal. Dat zou wel betekenen dat er ter plekke minder gecontroleerd kan worden door Parkeerbeheer, want daar is dan minder geld voor.

Leefbaarheid

De gemeente Leiden zal bij de provincie aandringen op het inzetten van schone bussen. In regio Haaglanden worden overigens binnenkort 90 nieuwe bussen op gas in gebruik genomen, en in Haarlem rijden ze al een tijd.

Maar het kan misschien nog beter. De SP is samen met andere partijen bezig met een onderzoek naar de mogelijkheid van waterstof als brandstof voor de kleine busjes van het stadsparkeerplan, en dat begint er steeds gunstiger uit te zien. Daarnaast weten we dat Connexxion op zoek is naar een stad waar men wil experimenteren met grote bussen op waterstof. Bussenbouwer Van Hool heeft net zo'n bus gebouwd, en ook het bedrijf E-traktion is geïnteresseerd in het bouwen van dergelijke bussen. Wellicht kan één en ander gecombineerd worden, en kan met de juiste partners en met europese en landelijke subsidies Leiden een pilotproject starten. De SP vindt dat dat uitstekend zou passen bij Leiden als kennisstad. Waterstof heeft de toekomst, en die toekomst kan ook hier in Leiden beginnen. Nu al rijden er bussen op waterstof in Amsterdam, Antwerpen en zelfs in het benzinegekke Amerika.

Betaalbaar OV

Er wordt veel gesproken over Hoogwaardig OV, en dat een verbetering van de kwaliteit meer reizigers zal genereren. Dat is natuurlijk waar, maar de betaalbaarheid van het OV is misschien wel net zo belangrijk. In het college-akkoord is opgenomen dat er een proef komt met gratis OV. SP en PvdA drongen daarom bij de wethouder aan om dat op te nemen in het GVVP. De wethouder vertelde dat hij daar al een notitie over had liggen, en dat dat bij latere versies van het GVVP ter discussie zal komen.

Reacties andere politieke partijen

D'66, VVD en CDA pleitten allemaal voor meer autoparkeerplaatsen, zelfs met garages midden in de stad. D'66 kondigde al een amendement aan in die richting. De 25% extra parkeerplaatsen (buiten het centrum) die genoemd worden in het concept-GVVP zijn niet genoeg. Voor deze partijen zijn milieu en leefbaarheid minder belangrijk dan automobilisten naar de stad halen. VVD en CDA zien daarbij, in tegenstelling tot D'66, ook nog eens niets in het tegengaan van doorgaand verkeer door de stad. De enorme kosten van parkeergarages (een garage met 1000 plaatsen kost 50 miljoen euro) waren ook geen bezwaar. Het CDA zei dat parkeren best geld mag kosten. Op dit moment levert het parkeerbeleid geld op.

Een aantal partijen pleitte voor het aanleggen van een tramverbinding in het westen, en niet (eerst) een vrije busbaan. Wethouder Steegh wees erop dat een vrije busbaan meer mogelijkheden biedt om de kernen van de kleine dorpjes te bereiken dan dat een (snel)tramverbinding dat doet.

GroenLinks oogstte veel verbazing met de stelling: “de bevolking van Leiden heeft bij het referendum over de RGL geen nee gezegd tegen rails door de stad, maar tegen een trein. Een zorgvuldig aangelegde tramverbinding past binnen de uitslag van het referendum”. Voor die opmerking kon zelfs de VVD (samen met GL de laatste voorstander van de RGL door Leiden) geen begrip opbrengen.

Zie ook de site van de gemeente, alwaar verschillende presentaties over zowel het stedelijk GVVP als het regionaal verkeers- en vervoersplan gedownload kunnen worden: www.leiden.nl/gvvp
Meer informatie: raadslid Julian van der Kraats, jvdkraats.sp@gmail.com, 06-15042822