Leiden

In de commissievergadering Bestuur en Leefbaarheid van 7 november is gesproken over een mogelijke samenvoeging van Holland Rijnland (HR) en het Rijnstreekberaad. Holland Rijnland en het Rijnstreekberaad zijn allebei een Gemeenschappelijke Regeling. Een Gemeenschappelijke Regeling is een samenwerkingsverband tussen verschillende gemeenten. Leiden maakt deel uit van het samenwerkingsverband Holland Rijnland, waar ook gemeenten als Teylingen, Katwijk, Noordwijk en de gemeenten in de Bollenstreek onder vallen. De vraag in de commissievergadering was of, en zo ja, onder welke voorwaarden HR en het Rijnstreekberaad (o.a. gemeente Alphen aan den Rijn) samengevoegd zouden moeten worden in de toekomst. De SP is tegen een samenvoeging van Holland Rijnland en het Rijnstreekberaad, omdat het democratisch gehalte van het bestuur daar alleen maar mee daalt. Dat wil niet zeggen dat de SP samenwerking op een andere manier dan de Gemeenschappelijke Regelingen uitsluit.

De SP is tegen deze samenvoeging, omdat de SP vindt dat een Gemeenschappelijke Regeling leidt tot mindere democratische legitimatie (de vertegenwoordigers daar zijn niet direct gekozen) en slechte controle van beleid. Daarnaast is de SP van mening dat het samenvoegen van beide samenwerkingsverbanden niet leidt tot meer efficiency in besluitvorming, maar eerder leidt tot extra bureaucratie.

Democratische legitimatie en controle op beleid

Normaal gesproken worden beslissingen voor de gemeenten in Nederland genomen door de democratisch (direct) gekozen gemeenteraad. Indien een gemeente op een bepaald beleidsterrein samenwerkt met meerdere gemeenten, dan vindt de besluitvorming gezamenlijk plaats. Dat betekent dat er dan per aangesloten gemeenten een beperkt aantal mensen het woord voeren in een gezamenlijke vergadering. Het gevolg is, dat een op zichzelf staande gemeente in de besluiten afhankelijk is van de wensen en bedenkingen van andere gemeenten. Bovendien is er dus sprake van beperkte democratische legitimering. De mensen die deelnemen in de gezamenlijke vergadering van een GR zijn namelijk niet direct gekozen als leden van de vergadering van de Gemeenschappelijke Regeling. Deze mensen hebben alleen een mandaat in de gemeenteraad van hun stad of dorp.

Een visie op decentraal bestuur

De SP is van mening dat de provincies zoals wij die nu kennen in Nederland, niet goed werken. De provincie staat te ver van mensen af, het is voor veel mensen onduidelijk wat de provincies doen, wat hun taken en bevoegdheden zijn. Bovendien wil de SP dat er een eind komt aan de wildgroei van Gemeenschappelijke Regelingen. Dit heeft tot gevolg dat er geen overzicht meer is over de verschillende vormen van samenwerking tussen overheden (gemeente, provincie, Rijk). In de visie van de SP zou er op het middenniveau tussen gemeenten en Rijk een andere vorm van bestuur moeten plaatsvinden, maar kleiner dan provincies. De SP wil dat er kleinere en meer samenhangende regio’s gevormd worden, met een eigen bestuur dat direct door de inwoners van die regio gekozen wordt. Directe democratische legitimatie voor besluitvorming in de regio dus! De provincies worden dan afgeschaft. Dit moet ervoor zorgen dat de regio een duidelijke plaats inneemt in het publieke bestel in Nederland, en voor betere democratische legitimering en controle op een niveau dat boven de gemeente, maar onder het Rijk ligt.

Met deze visie op het functioneren van het decentrale bestuur in Nederland doe je de democratie eer aan. Het is belangrijk om de staat van de democratie in de gaten te houden, en op het moment dat het mogelijk de verkeerde kant uit gaat in te grijpen!

Meer informatie: Han Dirks, han_dirks@hotmail.com