Leiden

De provincie Zuid-Holland gaat een proef houden met een hybride waterstofbus. De bus stoot alleen waterdamp uit, en is dus totaal niet vervuilend. Bovendien is hij zo stil dat hij met een trambel moest worden uitgerust! De proef begint in september, en duurt twee a drie maanden. De waterstofbus komt in de Bollenstreek en misschien ook in Leiden te rijden.

Het voertuig is gemaakt door de bekende bussenbouwer Van Hool uit Vlaanderen, en de ontwikkeling is voor een deel door de Vlaamse overheid gefinancierd. Connexxion, die de vervoersconsessie heeft in dit deel van Zuid-Holland, zal ermee gaan rijden.

van binnen is de hybride bus niet anders dan een gewone bus. Alleen veel stiller.

Techniek

In de bus zit techniek van Siemens (motoren en regeltechniek), Dynatec (waterstofopslagtanks) en UTC (waterstofcellen). De bus is een meter langer dan een gewone bus, en ook zwaarder: 16,5 ton excl. passagiers. Hij heeft 34 zitplaatsen, en kan maximaal 104 personen vervoeren. Zijn topsnelheid is ruim 80 km/h, en zijn aktieradius 350 km.

Er zijn nu vijf van dergelijke bussen in bedrijf. De bus die werd getoond bij het provinciehuis had er tot nu toe 27.000 km opzitten. Hij is sinds 18 juni 2006 op de weg. Daarbij was hij 10% van de tijd buitendienst voor onderhoud en kinderziektes, waarvan veruit het grootste deel voor rekening kwam voor de accu's.

Murphy's Law sloeg bij de presentatie keihard toe. De avond vóór de presentatie ging één van de accu's kapot, en omdat een nieuwe accu eerst 36 uur moet opladen voor hij gebruikt kan worden, was er geen tijd meer om de bus bedrijfsklaar te maken. De aanwezigen konden dus helaas geen proefritje maken.

Op zich is de techniek wel erg betrouwbaar. De aandrijving van de bus is elektrisch, en zo'n aandrijving vergt veel minder onderhoud dan een verbrandingsmotor. Alleen de accu's zijn dus nog een zwakke plek. Van Hool kondigde aan zeer binnenkort met een nieuw type accu (nikkel metaalhydride) te zullen gaan gebruiken, dat minder onderhoud en zorg vergt.

waterstof, oftwel H2, aan boord van deze bus!

De bus wordt 'hybride' genoemd, omdat de twee Siemens elektromotoren zowel van de accu's als van de waterstofcel stroom aangeleverd krijgen. De waterstofcel levert een constante hoeveelheid stroom (een vermogen van 120kW). Als de bus minder nodig heeft, wordt het overschot opgeslagen in de accu's, en als er opgetrokken moet worden, leveren de accu's juist extra stroom (maximaal 50 kW). De accu's slaan ook energie op als er geremd wordt op de motor. De bus is voorzien van 2 motoren van 85 kW elk. Er is 40 kilo waterstof aan boord in tanks op het dak. Het verbruik ligt in de praktijk op 7,9 kg H2 per 100 km.

verboden te roken!

Tijdelijke proef

Bussen op waterstof zijn nog veel te duur om al op grote schaal in te zetten. Het model dat in Den Haag stond, kost ergens tussen de 1,5 en de 3,5 miljoen euro. Ter vergelijking: een gewone stadsbus kost ongeveer een kwart miljoen euro. Qua onderhoud zou de hybride bus volgens Van Hool goedkoper moeten zijn dan een gewone bus. Qua energiekosten ontlopen deze hybride bus en een gewone stadsbus elkaar niet veel.

De proef zal in september beginnen, twee maanden duren, en eventueel met een maand verlengd kunnen worden.

bus en bobo's

De waterstof voor de hybride bus zal voor de duur van de proef per fles aangevoerd door Air Liquide. Waterstof kan ook lokaal gemaakt worden met een waterstofgenerator, die elektriciteit gebruikt om water te splitsen in waterstof en zuurstof. Waterstof laten aanvoeren is natuurlijk minder milieuvriendelijk, omdat een (diesel)vrachtwagen de flessen waterstof moet komen brengen. Maar anderzijds is het zo dat er op dit moment enorme hoeveelheden waterstof door allerlei (petro)chemische bedrijven worden afgefakkeld (gewoon verbrand bovenaan een hoge schoorsteen, o.a. in Rotterdam en Keulen), omdat er nog nauwelijks vraag is naar waterstof.

Milieuvriendelijk openbaar vervoer volgens de SP

De elektrisch aangedreven bus van E-traction waar de SP mee heeft gereden tijdens de verkiezingscampagne van 2007 was veel en veel goedkoper, maar die reed niet op waterstof. Maar tot waterstofbussen goedkoper worden, zou met die bus de luchtvervuiling van bussen wel al gehalveerd kunnen worden! Door de kostenbesparing op brandstof verdient zo'n investering zich al snel terug. Tot nu toe geeft de politiek echter nog geen sjoege, als het gaat om deze zuiniger bus.

Feit is dat de privatisering van het openbaar vervoer in Nederland niet bepaald helpt bij het innovatiever en milieuvriendelijker maken van het materieel. Er wordt gewerkt met concessies van meestal vijf jaar, en dat maakt dat vervoerders niet geneigd zijn om investeringen te doen die zich pas over langere tijd terugverdienen. Bovendien wordt er keihard geconcurreerd op prijs, wat weer slecht is voor de kwaliteit. Daarom blijft het bij innovatief, milieuvriendelijk vervoer meestal bij proeven en kleine verbeteringetjes.

De provincie Zuid-Holland kan bij het zoeken naar een nieuwe concessiehouder wel eisen stellen aan de milieuvriendelijkheid. Maar dat betekent over het algemeen een hoger kostenplaatje. De provincie Zuid-Holland heeft op dit moment enkele miljoenen extra gereserveerd voor milieuvriendelijk openbaar vervoer. Dat is genoeg voor een aantal proeven her en der in de provincie. Maar vanwege de onzekerheid voor een concessiehouder of hij over vijf jaar wel weer mag rijden zal er geen bedrijf een écht grote investering in zijn wagenpark doen, tenzij de overheid op een bepaalde manier garant staat. En dat vergt politiek lef.

Zie ook het nieuwsartikel: Schone, stille bus komt naar Leiden
Meer informatie: Julian van der Kraats, jvdkraats.sp@gmail.com, 06-15042822