Leiden

Op initiatief van de SP-fractie is er gedebatteerd in de raadscommissie voor cultuur over de gang van zaken rondom de subsidieverlening voor de Rembrandtdagen. Raadslid Eva de Bakker heeft cultuurwethouder De Haan (CDA) aangesproken op zijn verantwoordelijkheden en op het onvolledig informeren van de gemeenteraad. Volgens de SP bleef een ruiterlijke spijtbetuiging uit. “Helaas gaf de wethouder keer op keer iedereen de schuld en erkende slechts in een bijzin zijn eigen verantwoordelijkheid,” zegt De Bakker (SP). “De opstelling van de wethouder stelde teleur. Ik moest maar liefst 3 keer vragen of de wethouder wilde beloven nooit meer via de mail om goedkeuring te vragen voor een subsidieverlening binnen enkele uren! Het is onbegrijpelijk dat de wethouder dacht dat de raad zo’n procedure zou pikken.” De SP kreeg bijval van verschillende partijen, ook binnen de coalitie.

“De procedure voor de besluitvorming is zeer onzorgvuldig geweest en dat zou de wethouder zich aan moeten trekken,” vervolgt De Bakker. “Op een dergelijke manier met organisaties in de stad en met raadsleden omgaan, is niet zoals is afgesproken met de gemeenteraad. Ik verwachtte een ruiterlijk excuus, maar in plaats daarvan kregen cultuurwoordvoerders de schuld gedeeltelijk in de schoenen geschoven. De cultuurwoordvoerders hadden de tijdsdruk moeten weten, ook al is ons dat nooit verteld. Dat is iets wat we de wethouder kwalijk nemen,” aldus De Bakker. De fractie van de SP zal maandagavond bespreken of er nog gevolgen dienen te komen voor wethouder De Haan naar aanleiding van de bespreking in de commissie van afgelopen dinsdag. De gevolgen zouden een motie van wantrouwen of afkeuring kunnen betekenen.

Hieronder volgen de belangrijkste gebeurtenissen en de verantwoording van de wethouder.

Rembrandtdagen en het Cultuurfonds

De afgelopen jaren is meerdere keren gesproken over de procedure en de financiering rondom het Rembrandt Cultuurfestival. “Juist bij dit onderwerp zou het college van burgemeester en wethouders moeten weten dat de raad niet zomaar akkoord gaat,”zegt De Bakker. Dat alles heeft te maken met het uitblijven van criteria van het Cultuurfonds. Voor het fonds, ook wel Fonds van de Kunsten genoemd, moet de gemeenteraad criteria vaststellen zodat duidelijk is wat er wel en niet uit bekostigd kan worden. Uit tijdsnood is er meerdere malen al een greep gedaan uit het fonds, ook voor het RembrandtCultuurfestival, tot ongenoegen van meerdere partijen in de gemeenteraad. Tot op heden zijn de criteria voor het fonds uitgebleven. De PvdA kondigde een motie aan om snel tot criteria te komen, maar die is overbodig omdat er een voorstel naar de raad komen. De commissie voor cultuur zal op 14 mei aanstaande zich eindelijk buigen over de criteria van het fonds.

Fouten van het college

Een eerste inschattingsfout rondom de subsidieverlening van de Rembrandtdagen is dat het college dacht dat de raad wel weer een greep uit het Cultuurfonds zou willen doen, zoals het jaar ervoor. Op dinsdag 1 april, vlak voor de raadsvergadering, stuurde het college een voorstel naar de raad met het verzoek akkoord te gaan met een subsidie van 78.500 euro, waarvan 40.000 euro uit het Cultuurfonds moest komen.

Daarnaast is het gebruikelijk dat raadsvoorstellen eerst in een raadscommissie worden besproken en als het nodig is in de gemeenteraad. Wethouder De Haan vertelde afgelopen dinsdag echter dat het college verwachtte dat de commissie voor cultuur het raadsvoorstel als een hamerstuk zou zien. Dat wil zeggen dat er niet over gesproken zou hoeven worden en dat het met een slag van de voorzittershamer beslist zou worden. “Dat is de tweede inschattingsfout geweest,”vertelt De Bakker. “Alle woordvoerders cultuur zijn bijeen gekomen tijdens een schorsing van de raadsvergadering op 1 april. Het leek wel een slechte grap.” De cultuurcommissie besloot het voorstel niet als hamerstuk te willen behandelen, vanwege de greep uit het Cultuurfonds en de gekozen procedure. “De raadsleden werden voor het blok gezet door van hen te vragen om op diezelfde avond een besluit te nemen,” aldus De Bakker. De commissie besloot het stuk eerst in de commissie te willen bespreken.

Een derde fout is dat wethouder De Haan op de avond van de raadsvergadering niet aanwezig was. Hij verkoos een bezoek van minister Plasterk boven het ter plekke informeren van de woordvoerders cultuur. Bovendien waren de andere leden van het college niet voldoende geïnformeerd door De Haan of zij hebben verzuimd te melden dat er een grote tijdsdruk zat op de besluitvorming. Geen enkele andere wethouder, maar ook niet de burgemeester, die zowel voorzitter van de raad is als van het college, zijn er niet duidelijk over geweest. “Dit mag voor een deel ook de burgemeester aangerekend worden,” zegt De Bakker.

Volgens de SP is het echter de verantwoordelijkheid van de wethouder dat de gemeenteraad onvolledig was geïnformeerd, het is immers zijn onderwerp. Daarmee kunnen we de vierde fout constateren.

De dag na de raadsvergadering, 2 april, was zo niet nóg verontrustender volgens de SP. ’s Middags stuurde De Haan rechtstreeks een email naar alle woordvoerders cultuur, waarin hij schrijft bericht te hebben gehad van Stichting Pedrafes (de organisatie van de Rembrandtdagen, zie verderop) dat er opties aflopen en dat de Rembrandtdagen niet door kunnen gaan. Wethouder De Haan vraagt via de mail alsnog de goedkeuring voor de subsidie verlening op persoonlijke titel. “Pas op dat moment werd duidelijk dat er een zeer grote tijdsdruk had gestaan op het besluit van de avond ervoor. Ik was zeer verbaasd over de gang van zaken. Je kan het toch niet maken om op dergelijke manier een voorstel voor subsidie vragen? Als we dat bij dit onderwerp zouden doen, kan dat ook bij andere onderwerpen,” zegt De Bakker. “Er is niet voor niets een zuivere procedure afgesproken in de gemeenteraad zodat elk voorstel, van welke organisatie of persoon dan ook, op gelijke wijze wordt behandeld. Ik kan me niet voorstellen dat de wethouder dacht dat de raadsleden dit zouden pikken! Ook deze fout is aan de wethouder te wijten, ondanks de goede bedoelingen die hij er wellicht mee heeft gehad.”

Nog voor er gereageerd werd via het internet, kwam er een nieuwe email: de opties die de organisatie Pedrafes had, waren verlopen en de Rembrandtdagen konden niet doorgaan. Het college ging er daarbij van uit dat het niet nodig was het subsidievoorstel, dat op 1 april was gekomen, nog te agenderen in de commissie. Eva de Bakker heeft er meteen een stokje voor gestoken: “Het voorstel was niet meer aan de orde, maar over de hele gang van zaken bestond veel verwarring. Ik wilde de wethouder aanspreken op zijn verantwoordelijkheid en de toezegging dat er nooit meer via de email over een voorstel besloten hoefde te worden! En dan nog op persoonlijke titel ook. Dat is een kant die we absoluut niet op moeten, want dan is het hek van de dam.”

Verantwoording van De Haan in de commissie

De verantwoordelijk wethouder De Haan stuurt op 10 april een brief naar de raad met daarbij een overzicht van 3 pagina’s met alle gebeurtenissen van februari 2008 tot aan heden rondom de Rembrandtdagen. Volgens stichting Pedrafes klopten echter sommige beweringen niet helemaal. De Bakker zegt in de commissie van afgelopen dinsdag: “Ik voel me net een rechercheur en dat kan niet de bedoeling zijn. Maar er is zóveel mis gegaan, dat een dergelijk overzicht toch nodig is. Het is een rommeltje.” De Haan zei dat hij de situatie ook niet “goed vond zo”.

De Bakker vertelde het verkeerd te vinden dat de gemeenteraad voor het blok werd gezet door het college op de avond van de raadsvergadering. De Haan zei dat hij zich dat kon voorstellen, maar zei er niet bij dat het in de toekomst niet meer zou voorkomen. Over de gekozen werkwijze van hem, zoals het voor ’t blok zetten en de besluitvorming via de email, zei hij: “Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.”

Die woorden vielen verkeerd in de commissie voor cultuur. “Dit zijn hele gevaarlijke woorden voor een wethouder,”zei De Bakker. “We hebben niet voor niets afspraken met elkaar gemaakt.” Ook de VVD wees De Haan op zorgvuldigheid en pleitte voor zuivere besluitvorming.

Vervolgens gaf De Haan verschillende betrokkenen de schuld. Hij vertelde dat de burgemeester blijkbaar niet duidelijk genoeg was geweest over de tijdsdruk tijdens de raadsvergadering, maar zei tegelijkertijd dat de burgemeester niet wist dat de opties van Pedrafes zouden aflopen. Ook de ambtenaren kregen ervan langs, want volgens De Haan werden de stukken te laat aangeleverd in het college. Daarna was de griffie (de ondersteuning van de gemeenteraad) aan de beurt. Zij zouden niet alle informatie gekopieerd hebben. Toen De Bakker interrumpeerde met de boodschap dat het niet goed was om mensen de schuld te geven die zich niet in de commissie kunnen verdedigen, erkende De Haan dat “het college voor een groot deel verantwoordelijkheid was”. Hij nam echter zijn aantijgingen richting anderen niet terug. Hij zei: “Ik loop niet weg voor verantwoordelijkheid.”

“Ik vind dat nog steeds een vreemde opmerking,”zegt De Bakker. “De wethouder zegt verantwoordelijkheid te willen nemen na éérst alle anderen de schuld te hebben gegeven. Bovendien bleef een toezegging uit dat er nooit meer via de mail een besluit zou worden genomen.”

Tot overmaat van ramp zei De Haan: “Ik ben bereid tot spoed om belangrijke dingen voor de stad te kunnen doen.” Volgens de SP is dat op zichzelf een goede houding, maar niet als dat betekent dat alle afspraken over zorgvuldige besluitvorming over boord worden gegooid, wat in dit geval is gebeurd. Bovendien schoof hij met die opmerking de schuld in de schoenen van de commissieleden voor cultuur. “Dat kan natuurlijk niet, want wisten niets van de spoed af! Bovendien lijkt het net of de commissieleden geen belangrijke dingen voor de stad willen doen.” Ook VVD’er Arend Jan Sleijster verzette zich tegen het beeld wat De Haan met zijn opmerking opriep.

Tenslotte was er nog onduidelijkheid over de persconferentie op 1 april. Het college was namelijk om dinsdagmiddag akkoord gegaan met de subsidieverlening, waardoor het voorstel op het laatste moment naar de raad kon worden gestuurd. Zoals elke dinsdag was er een persconferentie over de collegebesluiten. Voorafgaand aan de persconferentie hebben de wethouder en de organisatoren van Pedrafes nog contact gehad. De organisatie wist dat de opties afliepen, de raad nog een besluit moest nemen en dat de procedure daarvoor ongebruikelijk was. Organisator en tevens raadslid van D66 Aad v.d. Luit zei dat hij de wethouder nog had gewaarschuwd of het wellicht beter was om niet over de Rembrandtdagen te spreken. Het college heeft echter een eigen lijn getrokken en daarmee de suggestie gewekt dat alles koek en ei was. Niets was minder weer zo laten de gebeurtenissen tijdens de raadsvergadering en de dag erna zien.

De wethouder gaf aan “ongelukkig” te zijn met de gang van zaken. “Ik vind dat te zacht uitgedrukt. Onbehoorlijk zou een beter woord zijn geweest,” aldus De Bakker. “Pas na een uur gaf de wethouder toe geen besluitvorming via de mail meer te vragen. Aan de andere kant zei hij echter dat hij in het vervolg rechtstreeks via de mail en telefoon te willen communiceren met raadsleden. Dan heeft hij de opmerkingen van de commissie toch niet begrepen? Ook waren er veel interrupties nodig om hem zijn verantwoordelijkheid te laten uitspreken. Daarmee kun je je afvragen of De Haan de ernst van de situatie wel inziet.”

Opmerkelijk in dit hele verslag is de veranderde houding van Jan Jaap de Haan. “Toen De Haan nog raadslid was, vond hij zuivere besluitvorming erg belangrijk,” zegt De Bakker. “Nu hij een paar maanden wethouder is, gaat hij tegen zijn vroegere principes in. Dat is een slecht teken.”

Geschiedenis: van Rembrandtjaar tot Rembrandtdagen

Het Rembrandtfestival is voor het eerst gekomen tijdens het Rembrandtjaar. Verschillende mensen en vrijwilligers waren zo enthousiast dat men er een jaarlijks terugkerend cultureel festival van wilde maken. In 2006 waren er problemen met de financiering van het festival. De SP heeft samen met andere partijen ervoor gezorgd dat het festival toch kon plaats vinden.

In 2007 leek de geschiedenis zich te herhalen, want wederom liet de gemeente het afweten. Niet vanwege het festival, maar vanwege het vormen van een college waardoor men niet over het festival wilde praten.

Inmiddels was het festival omgedoopt tot Rembrandt Cultuurfestival en zou de organisatie van het festival de wijken in Leiden meer erbij betrekken. Er was een bestuursstichting opgericht, waar in de jaren ervoor het Centrummanagement een trekkende kracht was. Dat ging volgens afspraak en de overdracht ging voorspoedig. Het festival moest een laagdrempelig en breed festival worden voor alle Leidenaren, van jong tot oud, en bezoekers. Ruim 300 vrijwilligers deden eraan mee. “Het festival dat in 2008 plaats zou moeten vinden kwam in de problemen, omdat een meerderheid in de politiek er nog niet eens over wilde praten,” vertelt Eva de Bakker. Uiteindelijk besloot de bestuursstichting de organisatie van het festival te stoppen omdat zij de financiering niet rond kreeg op tijd.

Meerdere partijen en medeorganisatoren vonden het zonde als er in 2008 geen festiviteiten zouden zijn in het kader van Rembrandt. De organisatoren van de Lakenfeesten, Aad van der Luit (tevens raadslid voor D66) en Stephan van den Berg, samen in de Stichting Pedrafes, boden aan om een aantal onderdelen van het Rembrandt Cultuurfestival op te nemen in de Lakenfeesten. Zo werden de Rembrandtdagen geboren.

De toekomst

“Kortom, het is een lange, technische geschiedenis waarin vele fouten zijn gemaakt en we zijn er niets opgeschoten!,”zegt De Bakker. “Er zijn geen Rembrandtdagen voor dit jaar, hoewel de stichting Pedrafes er veel energie in heeft gestoken. Besluitvorming op dergelijke wijze mag nooit meer voorkomen.”

Wethouder De Haan vertelde dat in 2009 zullen de Rembrandtdagen worden georganiseerd door Leiden Citymarketing. De gemeenteraad zal daar nog een beslissing over moeten nemen. De SP hoopt dat deze beslissing niet weer tot het laatste moment wordt uitgesteld en zal kritisch kijken naar het nieuwe voorstel.

Meer informatie: Eva de Bakker, edebakker@sp.nl
Reageer op evaenlouk.sp.nl!