Leiden

De RijnGouweLijn maakt het openbaar vervoer kapot en de provincie Zuid-Holland failliet. Het is nu hèt moment om de ingeslagen koers te wijzigen, voor het te laat is, betogen Erik Maassen en Harre van der Nat.

Enkele weken geleden was in een uitzending van ‘Zembla’ te zien waarom bij grote projecten als de Noord-Zuidlijn, de BetuweLijn en de Hoge Snelheidslijn de budgetten stelselmatig zijn overschreden. In de besluitfase van deze projecten werden de kosten consequent te laag voorgesteld, en de opbrengsten schromelijk overdreven. Na het genomen besluit bleek de puinhoop waarin men was beland, maar vonden de betrokkenen dat het project te ver gevorderd was om de stekker er nog uit te kunnen trekken.

Helaas leert de overheid in Nederland niet van deze voorbeelden. In Zuid-Holland staat een nieuw debacle in de steigers, de RijnGouweLijn (RGL). In de Volkskrant van 19 augustus wordt de grote aanjager van het project, gedeputeerde Van Dijk (CDA) geïnterviewd. Hij zegt onder meer dat hij met de RGL iets vergelijkbaars als de Parijse of Londonse metro wil realiseren. Het megalomane denken heeft Van Dijk kennelijk helemaal in zijn macht. We hebben het hier namelijk over een trammetje van Gouda naar Katwijk, dat op dit moment door geen enkele vervoersmaatschappij levensvatbaar wordt geacht..

Toen ruim 15 jaar geleden de eerste plannen voor de RGL werden getekend, werd uitgegaan van een ‘vervoerswaarde’ van 75.000 reizigers per richting per dag. Inmiddels is dat teruggebracht tot 50.000, maar ook dat is veel te hoog. Ter vergelijking: De Randstadrail tussen Den Haag en Rotterdam vervoert 47.000 reizigers per dag. Het is erg onwaarschijnlijk dat een lijntje tussen Gouda en Katwijk hogere vervoerswaarden scoort.

Dat blijkt ook wel uit het feit dat er nog geen vervoerder is gevonden die de RGL wil exploiteren. Al bijna een jaar geleden had de aanbesteding plaatst moeten vinden, maar geen enkele vervoersmaatschappij heeft voldoende vertrouwen in de voorspellingen van de provincie Zuid-Holland om in te schrijven op exploitatie van de lijn. Daarom heeft het provinciebestuur nu besloten om zelf maar de exploitatie ter hand te nemen. Daar zijn wij niet bij voorbaat tegenstanders van, maar dan moet zo’n provinciaal vervoersbedrijf wel rendabel te exploiteren zijn. Nu lijkt het er meer op dat Zuid-Holland 131 miljoen voor de exploitatie over de schutting werpt, zodat het prestigeproject toch door kan gaan.

De kosten van de RGL worden steeds meer onbeheersbaar. Inmiddels schraapt de gedeputeerde de hele begroting leeg op zoek naar potjes die hij voor de RGL kan inzetten. Hierdoor wordt het openbaar vervoer in de hele provincie Zuid-Holland van al zijn franje ontdaan. Goedkope buskaartjes, gratis bussen rond Kerst, extra diensten van noodzakelijke maar onrendabele lijnen op Goeree-Overflakkee of nieuwe projecten met Hoogwaardig Openbaar Vervoer, ze worden allemaal opgeofferd aan de RijnGouweLijn. Uit de recente voorjaarsnota bleek dat de bestuurders van Zuid-Holland de komende twintig jaar geen beleid meer kunnen ontwikkelen, omdat alle budgettaire ruimte van de provincie is opgebruikt.

De tram zelf wordt ook van alle opsmuk ontdaan: De conducteur op de tram, ooit als noodzakelijk gezien voor sociale veiligheid, wordt waarschijnlijk vervangen door mobiele controleteams. Ook wordt het alleen na acht uur ’s avonds mogelijk om je fiets mee te nemen in de tram. Ooit was het de bedoeling dat de fiets in de tram zou zorgen voor veel extra forensen, nu wordt de tram voor hen weer minder aantrekkelijk.
De meest in het oog springende bezuiniging is echter dat de RijnGouweLijn op het grootste deel van het traject slechts vier keer per uur zal rijden. Hierdoor voldoet de tram niet meer aan de definitie van Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV), zoals die wordt gebruikt door het Kennisplatform Verkeer en Vervoer. Hiermee vervalt de belangrijkste onderbouwing van die hele hoge vervoerswaarde, en verwordt het prestigeproject van Zuid-Holland tot een regulier stoptreintje.

Gedeputeerde Van Dijk blijft tegen alle feiten in volhouden dat het om Hoogwaardig Openbaar Vervoer gaat. Hij gedraagt zich hiermee als de politici die verantwoordelijk waren voor de Noord-Zuidlijn, de Betuwelijn en de Hoge Snelheidslijn: Oogkleppen op, en doordenderen richting de afgrond. Wij vinden dat het tijd wordt om te leren van fouten uit het verleden. Om Nederland te behoeden voor een nieuw debacle, moeten we nu de stekker uit de RijnGouweLijn trekken.

Erik Maassen en Harre van der Nat zijn Statenlid in Zuid-Holland voor de SP.