Leiden

Onlangs zijn de algemene beschouwingen in Leiden gestart. De gemeenteraad bespreekt daarin in drie raadsvergaderingen en een aantal commissievergaderingen de begroting van 2011. Deze begroting staat dit jaar in het teken van de enorme bezuinigingen waarmee alle gemeenten, waaronder Leiden, worden geconfronteerd. Het komt erop neer dat de gemeente ongeveer 10% van haar vrij besteedbare budget kwijtraakt, dus er moeten erg vervelende keuzes gemaakt worden. De komende tijd zal de SP concrete voorstellen doen om die vervelende keuzes in elk geval zo menselijk mogelijk te maken: dus mensen boven stenen.

De algemene beschouwingen staan niet alleen in het teken van de bezuinigingen, maar ook in het teken van de nieuwe manier van besturen die door het nieuwe college van D66, VVD, SP en CDA en door de gehele gemeenteraad is aangenomen. Het nieuwe college heeft een kort en puntsgewijs coalitie-akkoord, waarbij de rest van de beslissingen vrij in de raad is. In het verleden was het vaak zo dat de collegedragende partijen al zo veel mogelijk beslissingen met elkaar namen vóór de openbare vergadering, waarna die openbare vergadering voor een deel poppenkast was.

Lees hieronder de bijdrage in de eerste termijn van SP-fractievoorzitter Antoine Theeuwen. De tweede en laatste termijn is op woensdag 10 en donderdag 11 november.

Voorzitter, mederaadsleden en mensen thuis,

We gaan beginnen aan het begrotingsproces, ik denk dat iedereen het er wel mee eens is dat dit een van de belangrijkste momenten op onze politieke kalender is. We gaan samen bespreken en besluiten hoe we het geld van de belastingbetalers, een bedrag van 520 miljoen euro zo goed mogelijk kunnen besteden voor de bewoners, bezoekers en ondernemers van onze stad.

De eerste begroting van dit college, die tot stand is gekomen op basis van de bestuursovereenkomst “Samen Leiden”. Een overeenkomst waarvan het bestuurlijke gedeelte gesteund wordt door alle leden van deze gemeenteraad. En waarmee we afgesproken hebben dat we in deze gemeenteraad een gemeenschappelijke doelstelling hebben: namelijk samen een zo goed mogelijk bestuur voor deze stad neerzetten. Politiek niet als doel, maar als middel, ten behoeve van de mensen waar we verantwoording voor dragen.

Als we het op deze manier doen zijn we ook geen concurrenten van elkaar maar kunnen we elkaar juist versterken. Samenwerking is nodig om het potentieel van iedere organisatie tot ontplooiing te brengen, en het is de beste manier om tot goede resultaten te komen en dat is niet alleen prettig werken maar in Leiden ook hard nodig. Namens de SP fractie kan ik u zeggen dat we er zin in hebben, wij hebben veel vertrouwen gekregen uit de afgelopen maanden. Er is een nieuwe balans ontstaan in het politieke krachtenveld. Er is veel vrijheid teruggewonnen voor de gemeenteraad en zo moet het ook zijn. De “Raad aan het stuur” en met die verantwoordelijkheid weer terug op zijn plaats is het aan ons 39 raadsleden om in de komende weken de afwegingen en de keuzes te maken hoe het geld te besteden en waar te bezuinigen.
We gaan er vanuit dat dit gebeurt in een proces van openheid en transparantie en waarbij er een luisterend oor is voor alle argumenten en feiten. De oude tegenstelling tussen oppositie en coalitie en machtspolitiek is wat de SP betreft daarbij niet van toepassing en kan wat ons betreft in de geschiedenisboeken worden bijgeschreven.

Dan de begroting zelf, 25 miljoen moet er bezuinigd worden en als we al onze ambities van het Programma Ruimtelijke Investeringen onverkort willen doorvoeren hebben we over vier jaar een tekort van 78 miljoen. Verder moeten we er rekening mee houden dat in de komende jaren we als gemeente niet alleen meer bezuinigingen te verwerken zullen krijgen maar ook weer nieuwe verantwoordelijkheden en taken erbij. Het is duidelijk, er zullen moeilijke keuzes gemaakt moeten worden.

Een daarvan is, dat er voorgesteld wordt dat we nu al een flinke hap moeten nemen uit de gelden die met de verkoop van de NUON aandelen zijn verworven om bestaande verplichtingen en ambities te dekken. Bijna 19 miljoen euro, waarvan er 10 naar de algemene vereveningsreserve gaan, 2 miljoen naar de Nobel, 2,5 miljoen naar park Matillo en ruim 7 miljoen uitgetrokken wordt voor diverse bodemsaneringen. Dat duidt er alleen maar op dat we in het verleden besluiten hebben genomen waarvoor we eigenlijk het geld niet hadden. Gelukkig zit het grootste gedeelte van de financiële lasten in projecten waar nog besluitvorming over moet plaatsvinden. Wat ons betreft gaan we ook daar harde keuzes in maken.

Dames en heren, de SP is over het algemeen tevreden over het werk van het college ten aanzien van de voorstellen om de financiële problemen het hoofd te bieden. Er ligt een sluitende begroting voor en dat is al een compliment waard. Het is duidelijk herkenbaar dat alle portefeuillehouders een bijdrage hebben geleverd aan het tot stand brengen van de bezuinigingen en het sluitend maken van de begroting. Wij vinden dat deze begroting ons een goede basis levert om als raad verdere keuzes te maken.

Ik wil daarbij wel de kanttekening maken, dat deze begroting onder de huidige omstandigheden en als eerste begroting van deze nieuwe periode heel nadrukkelijk door ons als start wordt gezien. De verwachtingen van de SP van het college en de ambtelijke organisatie voor toekomstige begrotingen zullen een stuk hoger zijn. Zo hebben we op alle beleidsterreinen nog heel veel vragen waar we het college om extra informatie verzoeken. Verder valt het onze fractie op dat er veel te weinig projecten binnen de tijd en binnen de kosten worden gerealiseerd.

We hebben te maken met een financiële crisis waardoor we op allerlei manieren met verminderde inkomsten te maken hebben. Maar waarom wordt er geen één project goedkoper? In principe zou een crisis een prima moment moeten zijn om te investeren omdat als je nu geld in de portemonnee hebt je er meer mee kunt doen. Maar op een of andere manier lukt het ons maar niet om de kosten voor projecten en activiteiten naar beneden bij te stellen. Mijn fractie wil het college vragen om deze problematiek onder de loep te nemen. We moeten af van het budgetdenken, 'het budget moet op' want anders heb je volgend jaar minder budget. Daar zit geen enkele motivatie in om kosten te besparen en aan het einde van de rit geld over te houden.

Wat dat betreft rekenen we op een flinke kwaliteitsslag in onze ambtelijke organisatie. Laten we het tijdperk van de voortdurende reorganisaties tot een einde brengen. Laat het principe van samenwerking ook hier van toepassing zijn. De kracht zit hem in van onder op, mensen erbij betrekken zodat ook hier het potentieel wat in deze organisatie zit ten bloei kan komen. Geen organisatie meer geënt op macht en positie, maar openheid en communicatie, betrokkenheid en de juiste mensen op basis van capaciteiten op de juiste plekken. “Samen sterk” dat moet het credo worden. ambtenaren moeten plezier en een gevoel van voldoening in hun werk kunnen vinden en de inwoners van onze stad moeten hierbij direct betrokken worden. Een overheid moet dienstbaar zijn aan zijn burgers, ambtenaren niet als barrière waarom dingen niet kunnen maar juist als hulpmiddel hoe het wel kan.

Voorzitter, de SP zal in de komende weken de ons bekende leidraad gebruiken “mensen boven stenen”, waarmee we bedoelen dat we zullen proberen zoveel mogelijk bezuinigingen die direct de inwoners van onze stad raken zullen proberen om te buigen. Vooral bezuinigingen in de portefeuilles Sociale Zaken en Welzijn en Zorg zullen we daarbij aan de kaak stellen en proberen met alternatieven te ondervangen. We beroepen ons daarbij ook op een gedeeld uitgangspunt zoals beschreven in het beleidsakkoord:

“Op geen enkel programma rust een absoluut taboe, maar de zwaksten in de samenleving worden ontzien. Op minimabeleid wordt uitsluitend bespaard voor zover sprake is van ondoelmatigheid in de uitvoering.”

Want waar gaat het minimabeleid over? Dankzij ons ruimhartige minimabeleid zijn de armste Leidenaren tenminste verzekerd voor de tandarts. Dankzij ons minimabeleid kunnen de armste kinderen van Leiden mee op schoolreisje. Dankzij ons minimabeleid houden onze ouderen aan het eind van de maand een beetje geld over, in plaats van andersom!

Het zal u niet verbazen: dat we de bezuiniging op het minimabeleid in overleg met de andere partijen in de raad ongedaan willen maken door middel van alternatieven.

Ook over de bezuinigingen in programma welzijn en zorg hebben we als SP veel vragen en zorgen.

Het college spreekt in de begroting over 'meer doen met minder'. Op welke manier gaat het college dat invullen als het gaat om zorg en welzijn? Zo staat er dat de dagbesteding “de Zaak” wordt gesloten. Het lijkt de SP onwenselijk dat er straks gaten gaan vallen in de hulpverlening voor dak- en thuislozen. Datzelfde geldt voor de besparing op de Raad en Daadwinkels; wat wordt het alternatief en gooien we geen oude schoenen weg voor we nieuwe hebben?

Binnen dit programma heeft mijn partij ook erg veel moeite met de bezuinigen op de huisvestingssubsidies voor migrantenorganisaties en op STUV. Dit zijn organisaties die bewezen goed werk leveren in de stad en voor minderheden opkomen. Vooral in deze tijd waarin gelijkwaardigheid binnen onze maatschappij onder druk staat is het belangrijk dat deze organisaties hun werk kunnen voortzetten. Wij komen in de commissiebehandeling hierop terug en willen met anderen zoeken naar een andere financiering. Aan de andere kant zijn we blij dat veel projecten op zorg- en welzijnsgebied wél kunnen doorgaan en de bezuinigingsronde overleven.

Zoals ik eerder al even heb aangestipt komen er ook nieuwe taken op de gemeente af, zoals de jeugdzorg, die van de provincies naar de gemeenten wordt overgedragen. We maken ons echter zorgen of er wel voldoende budget mee zal gaan zodat gemeenten deze verantwoordelijke taak kunnen opvangen. Het moet niet zo gaan zoals bij de WMO, wel de verantwoordelijkheid en niet het budget. Wat doet het college eraan om deze taak op te vangen in de toekomst en van het rijk voldoende geld ervoor te krijgen?

Voorzitter,
ik ga afsluiten. Uiteindelijk moeten we aan het einde van dit proces een sluitende begroting over houden daar zal de SP mede zorg voor dragen. We kijken uit naar het debat in de commissies en we zullen als SP ons best doen een positieve bijdrage te leveren.

Meer informatie: Antoine Theeuwen, antoine.theeuwen@gmail.com, tel. 071-5215130