Leiden

Het gaat slecht met de detailhandel. Steeds meer winkels sluiten hun deuren. Krijgen we dan doodse winkelcentra? Een lege Haarlemmerstraat? Als we het aan de vrije markt laten is het antwoord: ja. Maar gelukkig hebben we wel degelijk een politieke keuze, volgens het adviesbureau DTNB. In een presentatie aan de gemeenteraad betoogde DTNB dat de ‘vrije markt’ geen natuurwet is. De gemeente kan zelf kiezen waar de winkelleegstand ontstaat: in het centrum of buiten de stad?

Waar komt de winkelleegstand: in het centrum, in de wijkwinkelcentra of buiten de stad?

Al voor de crisis ging het niet goed met de detailhandel. Zelfstandige ondernemers werden opgeslokt door filialen van bekende ketens. Daarnaast kochten steeds meer mensen via internet. Het aantal vierkante meters winkels in Nederland is dan ook veel hard gestegen dan de uitgaven in winkels. Met als gevolg: de komende jaren zal er forse leegstand ontstaan in winkelpanden.

Minder zelfstandigen, meer ketens en meer uitgaven op internet: het gaat slecht met de detailhandel.

Maar de vraag is: waar komt die leegstand? Momenteel zijn er drie plaatsen waar er winkels zijn: in het centrum, in de wijkwinkelcentra en op de zogeheten “perifere detailhandel locaties”. Met dat laatste wordt bijvoorbeeld de Rijneke boulevard bedoeld, waar oorspronkelijk alleen woonwinkels en doe-het-zelvers zich mochten vestigen. Uiteraard is de huur van een winkelpand op zo’n afgelegen locatie veel lager dan in bijvoorbeeld het centrum van Leiden.

“Als alles overal mag,” aldus DTNB, “zullen ontwikkelaars niet meer investeren in dure locaties. Om te voorzien in goede voorzieningen en attractieve centra moet de overheid vaker de regie nemen.” Oftewel: laten we de vrije markt zijn gang gaan, dan komt die leegstand in het stadscentrum terecht.

Tijdens de presentatie voor de commissie Werk en Financiën op 28 februari stelde meneer Droogh van DTNB: “De vrije markt is geen natuurwet. Je kan een politieke keuze maken waar de leegstand komt.” Weliswaar zijn er Europese regels voor de vrije markt, je mag nog wel aan ruimtelijke ordening doen. Één van de belangrijkste regels die we daarom mogen stellen is dat op de ‘perifere’ locaties alleen woonwinkels en soortgelijke winkels zich mogen vestigen. Zo voorkom je dat de Haarlemmerstraat leegloopt.

SP-raadslid Louk Rademaker was enthousiast over de presentatie: “De stad wordt leefbaarder als we de keuze maken dat die leegstand naar buiten de stad moet. Ik hoop dat zogenaamd liberale partijen als D66 en VVD zich ook beseffen dat de ‘vrije markt’ slecht is voor zowel winkeliers, investeerders en inwoners van de stad.”

“Je ziet overigens ook dat dezelfde argumenten gelden voor winkelsluitingstijden. Het is geen natuurwet dat zelfstandige ondernemers worden weggedrukt door grote ketens. Dat is alleen maar zo als je de vrije markt zijn beloop laat nemen. Vrije zondagsopenstelling geeft namelijk een extra voordeel aan die grote ketens. Maar we hebben dus ook een andere keuze!”

Meer informatie: Louk Rademaker, lrademaker@tomaatnet.nl, 06-25563389