Leiden

Begin 2014 heeft het college van B&W van Leiden het ‘Protocol Huisbezoeken’ bij vermoeden van fraude bij bijstandscliënten (WWB) vastgesteld. Het protocol is een vertaling van wet- en regelgeving naar de uitvoeringspraktijk.

Aanleiding voor het vaststellen van het protocol is de inwerkingtreding van de Wet Huisbezoeken. In juli jl. heeft de raad nadere toelichting gevraagd en gekeken of de motie, ingediend door PvdA en medeondertekend door voormalig SP-raadslid Louk Rademaker en GroenLinks, als afgedaan kon worden beschouwd. In deze motie verzochten deze drie partijen het college om geen gebruik te maken van zijn bevoegdheid als er geen redelijke grond aanwezig is.

Tijdens de behandeling van de stukken waren voorzitter Carla van Loon en vicevoorzitter Derk-Jan Bruil van Adviesraad Werk en Inkomen Leiden en Leiderdorp ook aanwezig. Deze laatste uitte tijdens het inspreken zijn zorgen over de waarborging van de privacy van cliënten. En eventuele tegenmaatregelen, als cliënten met een schoon geweten toch weigeren om ambtenaren binnen te laten. Verder vroeg hij zich af in hoeverre cliënten bezwaar kunnen aantekenen indien er sprake is van onterecht gebruik en misbruik van dit protocol door ambtenaren.

Hoewel de SP Leiden altijd heeft aangeven fel tegen fraude en geldverspilling te zijn, was SP-raadslid Natalie Wanga nogal kritisch over het protocol dat volgens haar nog teveel ruimte open laat voor subjectiviteit. De interne accountants van de gemeente Leiden hebben namelijk recentelijk in de jaarstukken verwezen naar het zorgelijke feit dat door de overgang van fysieke documenten naar digitale documenten stukken van cliënten kwijt zijn geraakt. En het ging niet om incidentele gevallen. “Ik zou aan wethouder Damen willen verzoeken om eerst met een eigen huisprotocol binnen Team Werk en Inkomen te komen opdat ze zelf eerst hun eigen huishouden op orde hebben! Je kunt niet op basis van gebrekkige informatie cliënten gaan vervolgen, de kans bestaat dat ze daadwerkelijk correcte informatie of veranderingen hebben doorgegeven maar dat deze doodleuk kwijt zijn geraakt door het Team Werk en Inkomen,” aldus raadslid Wanga. Verder verwees ze naar een tegenstrijdigheid in het protocol. Immers, er wordt een voorbeeld gegeven van derden, die misbruik maken van onwetende cliënten door hun huisadres te gebruiken. Tijdens het onderzoek met gebruikmaking van het hieraan verbonden huisprotocol wordt de WWB-uitkering van betreffende cliënt (tijdelijk) opgeschort. “Onrechtvaardig, omdat er nog geen schuld is bewezen en cliënt ook niet meer in zijn of haar basisbehoeften kan voorzien,” vindt Wanga.

Ook verzocht ze wethouder Damen om over een jaar met een evaluatie-rapportage te komen met eventuele klachten over dit protocol. Dit verzoek werd toegezegd door de wethouder. In dezelfde vergadering heeft de wethouder ook toegezegd om op het recht op de WWB geen poortwachtersfunctie toe te passen en dat het een vangnet blijft voor alle Leidenaren die dit hard nodig hebben.

Hoewel de motie wel door de raad als afgedaan werd beschouwd, met uitzondering van de SP en GroenLinks, is Wanga blij dat dit protocol toch kritisch werd benaderd en dat er een rapportage komt. In het opvolgende gesprek met de Adviesraad heeft ze ook afgesproken dat er samen gekeken zal worden naar alle klachten die eventueel binnenkomen.  En dat deze vervolgens teruggekoppeld worden naar de wethouder via de wettelijke instrumenten van de raad.

Sinds geruime tijd is de SP druk bezig met het voorbereiden op de komende drie decentralisaties (Jeugdzorg, WMO en Werk en Inkomen) per 1 januari 2015. Hierbij wordt door de SP gestreefd naar een nieuwe manier van werken waarbij de menselijke en de sociale maat centraal staan. Dus ook voor cliënten van de WWB die zullen overgaan naar de Participatiewet. Voorbeeld hiervan is de afspraak die Wanga in juli met D66 heeft gemaakt. Om WWB-cliënten meer kansen te bieden op werkervaring en uiteindelijk een baan, heeft Wanga de door D66 ingediende motie medeondertekend voor het onderzoek naar traineeshipmogelijkheden bij de gemeente Leiden. Op verzoek van Wanga is afgesproken dat deze mogelijkheid te zijner tijd ook mogelijk wordt gemaakt voor cliënten in de WWB die aan de toelatingseisen voldoen.

Meer informatie: Natalie Wanga, 06-47 213 123 of via e-mail: nwanga@tomaatnet.nl