SP: “De menselijke maat werkt!”
SP: “De menselijke maat werkt!”
Lees hieronder de speech van SP-fractievoorziiter Julian van der Kraats:
Voorzitter,
Dit is de laatste van de vier keer, dat we in deze collegeperiode de algemene beschouwingen doen. En dat zie je terug in deze kadernota, op een manier die ik nog niet eerder heb gezien. Het college maakt plannen voor het laatste gedeelte van deze periode, en zorgt ook voor de financiering voor deze tijd, maar laat keuzeruimte voor een volgend college. Die keuzes worden zelfs al voorbereid, door ambtelijk alvast uit te laten zoeken wat verschillende beleidskeuzes kosten en opbrengen. En, het college laat de financiën op orde achter. De weerstandsreserve is straks weer helemaal op niveau. Een volgend college kan daardoor over een klein jaartje vlot van start, zodat de groei en ontwikkeling van Leiden die we de afgelopen jaren hebben gezien, onverminderd door kan gaan. Afhankelijk natuurlijk van de samenstelling en keuzes van een volgend college….
Maar zo ver is het gelukkig nog niet. We kunnen nog (tenminste) één jaar door, met als leidende thema’s: samenwerken en innoveren. Thema’s die nog steeds volop van toepassing zijn, in deze dynamische tijden. Met de drie decentralisatie en straks ook nog de omgevingswet die op ons afkomt, gepaard gaande met fikse bezuinigingen vanuit de landelijke politiek, zijn deze thema’s nog steeds de sleutel tot succes, zeker in hun combinatie. Maar ook als we echt grote stappen willen zetten in het duurzamer maken van Leiden, lukt dat alleen als dit de leidende thema’s blijven.
Wat natuurlijk niet wegneemt dat de basis ook op orde moet zijn. De bedrijfsvoering. Daar wordt hard aan gewerkt en er is veel verbeterd, b.v. op het gebied van projectmatig werken, onderlinge samenwerking over afdelingen heen, en professionalisering in zijn algemeenheid. Het is goed om daarbij realistische doelen te stellen, en we vinden het dan ook goed dat dit college een volgend college niet opzadelt met taakstellingen die al jaren niet haalbaar blijken. Maar gesignaleerde problemen moeten wel opgelost worden, we komen daar bij de jaarrekening nog op terug.
Die basis op orde, dat is natuurlijk ook de manier waarop er in de politiek gewerkt wordt. Gericht op de inhoud en niet op elkaar. Dat gaat nog steeds goed en dat is iets dat we moeten blijven bewaken, ook in een nieuwe collegeperiode. Het is gemakkelijk om terug te vallen op achterkamertjes politiek, en het is gemakkelijk om je als politieke partij te richten op gepercipieerde winst op de korte termijn door een andere politieke partij aan te vallen, in plaats van je te richten op wat je zelf wilt veranderen op de lange termijn.
Voorzitter, over de nieuwe bestuursstijl is al heel veel gezegd, dus weer terug naar de inhoud. De thema’s samenwerken en innoveren zijn zoals gezegd nog steeds leidend. Innovatie, omdat grote uitdaging vragen dat we het echt anders gaan doen. En samenwerken, omdat om deze uitdagingen het hoofd te bieden, overheid en burgers, maar ook bedrijven en organisaties, steeds meer op elkaar zijn aangewezen om samen gemeenschappelijke doelen te verwezenlijken. Of dat nou vanuit de overheid geïnitieerd wordt of vanuit de rest van de samenleving. Dat moet je organiseren, en daarin heeft de overheid een belangrijke taak. Daarin zijn we ook enorm in gegroeid, dankzij wijkgericht werken, maar ook door de Factor C-methode bij projecten en andere grote veranderingen. We zijn er nog niet maar het besef dát we dit goed moeten organiseren leeft als nooit te voren. En er zijn ook veel mooie resultaten, die laten zien dat hierin investeren aan de voorkant, voor alle betrokken partijen zich aan de achterkant dubbel en dwars uitbetaald. En dat als je dit niet goed organiseert, dat de kans dan groot is dat het resultaat alle moeite niet waard is geweest.
En het hangt ook samen. De beste innovatie ontstaat in samenwerking. In de zorg, maar ook in de openbare ruimte.
Een belangrijke succesfactor bij het organiseren van samenwerking is het wijkgericht werken. Misschien is dit wel stiekem het derde thema of leitmotiv van deze periode. Sociale wijkteams, Jeugd en Gezinsteams, wijkregisseurs. Wijkgericht werken heeft echt zijn beslag gekregen in hoe we de uitvoering van gemeentelijke dienstverlening organiseren, van zorg en welzijn tot het onderhouden en inrichten van de openbare ruimte. Op deze schaal zijn lijnen kort, de organisatie is niet te ingewikkeld, mensen kennen hun werkgebied grondig, het werkt sneller en zonder al te veel bureaucratie. Klein is het nieuwe groot, heb ik een futuroloog niet zo lang geleden horen zeggen, waarmee hij wilde aangeven dat de schaal die goed past bij de menselijke maat, voor veel zaken de meest efficiënte is. De menselijke maat, dat betekent de schaal waarbij mensen elkaar kennen, de schaal waarbij mensen elkaar gemakkelijk weten te vinden en samen iets kunnen organiseren en elkaar kunnen helpen. Juist in deze tijd, waarin overheid en burgers veel meer samen met elkaar moeten en willen organiseren, is dát de juiste schaal. En natuurlijk verschilt die schaalgrootte wat per onderwerp, en de SP vindt ook dat de gekozen schaalgrootte in veel gevallen nog steeds wat aan de grote kant is. Maar in elk geval is het denken ‘groter is beter want efficiënter’ wel duidelijk doorbroken, en de SP hoopt dat dat voorgoed is.
Voorzitter, dan nog wat dieper de inhoud in op de hoofdzaken wat betreft de SP. Het zal u niet verassen dat het goed organiseren van zorg en welzijn, u raad het al, volgens de menselijke maat, voor ons één van die hoofdpunten is. Preventie als uitgangspunt, en natuurlijk weer samenwerken en innoveren. Maar gemakkelijk is dat niet, door alle bezuinigingen en reorganisaties. De komende tijd moeten we in gang gezette veranderingen af gaan maken, en de knelpunten die er nog zijn op gaan lossen, voor zover dat mogelijk is met de middelen die we nog over hebben. Concreet denk ik dan aan de hoge werkdruk bij de sociale wijkteams als gevolg van ‘extramuralisering’ om het maar in één woord samen te vatten, de problemen in de jeugdzorg als gevolg van de grote kortingen op de budgetten, en de laatste knelpunten bij Veilig Thuis. Maar ook nieuwe dingen ontwikkelen, zoals vormen van begeleid wonen die tussen intramuraal en in een wijk met begeleiding wonen in hangen. En doorgaan met innovaties die goed blijken te werken, zoals het gebruik van de Piëzo-methodiek.
Dan een heel ander onderwerp, duurzaamheid. In Leiden is duurzaamheid een speciaal programma in de begroting. En onder de vlag van Leiden Gaat Goed zijn er in 2016 veel projecten opgestart, en hebben veel mensen, al dan niet dankzij begeleiding door wijkambassadeurs, van de subsidiemogelijkheden gebruik gemaakt. En Leiden heeft een leidende rol gespeeld bij het opstellen van een omgevingsvisie, waarin onder andere is uitgewerkt wat er nou echt nodig is om de energietransistie te maken, die nodig is om onze planeet ook voor komende generaties leefbaar te houden. Het verder uitwerken daarvan is wat de SP betreft een heel belangrijk thema voor de komende jaren. Duidelijk is dat de warmterotonde daar een heel belangrijk onderdeel van is. We moeten van het gas los, en transport van energie door warmte is dé manier om grote hoeveelheden energie te krijgen van plekken waar er te veel is, naar waar er te weinig is. Maar lokaal energieverspilling tegengaan en energie opwekken zal zeker ook nodig zijn, en wel op grote schaal. En blijven werken aan verduurzaming van de manier waarop we ons verplaatsen. Het aanstellen van een beleidsmedewerker die zich helemaal op fietsverkeer stort vinden wij een hele goede zaak.
Biodiversiteit is nu drie jaar een uitgangspunt voor beleid, en dat zie je op steeds meer plekken terug. Niet alleen op papier in beleid, maar ook in de stad. Het is belangrijk dat dat zo blijft, want stadsnatuur wordt steeds belangrijker in de ecologie als geheel. Het Singelpark en de verbindingen met de buitengebieden worden de komende een essentieel onderdeel van de ecostructuur van onze stad. En over groen en natuur gesproken, waar nog weinig schot in lijkt te zitten is het compenseren van de volkstuinen, zoals jaren gelden afgesproken en weer herbevestigd, met geld erbij, drie jaar geleden. Het is natuurlijk lastig om ruimte te vinden, maar de SP vindt dat het nu toch echt wel tijd wordt om deze belofte in te lossen. We horen graag van de wethouder wanneer we resultaten tegemoet kunnen zien.
Dan nog, armoedebestrijding. Ook daarin hebben we goede stappen gezet. We horen dat ook terug via de SP-hulpdienst! Mensen weten nu eindelijk de bestaande minima-regelingen beter te vinden, ze worden daar beter bij begeleid, en ook de belastingsamenwerking gaat beter om met kwijtscheldingen. We horen ook dat de BSGR beter en klantvriendelijker is geworden. Dus een welgemeend compliment aan wethouder Damen is hier zeker op zijn plaats.
De uitdaging voor de komende tijd wordt het doorontwikkelen van werken volgens de menselijke maat ondanks de grote drukte , het nog meer holistisch werken (dus problematiek die mensen hebben proberen van alle kanten tegelijk aan te pakken) en nog meer resultaat halen op het gebied van preventie van schulden.
Samenhangend met armoedebestrijding, de gemiddelde woonlasten stijgen, en dat zorgt er ook voor dat mensen in de problemen komen. We hebben in het coalitie-akkoord afspraken gemaakt over de hoeveelheid betaalbare woningen, die de SP niet ver genoeg gaan, maar goed, afspraak is afspraak, maar we maken ons wel zorgen over hoe het nu gaat. Er zijn veel projecten langs gekomen de laatste tijd met weinig tot geen sociale woningbouw. De wethouder zegt ons telkens toe dat het op het geheel volgens afspraak gaat, en daar vertrouwen we ook op, maar we blijven dit scherp in de gaten houden. Ook zouden we graag zien dat er meer energie gestoken wordt in het maken van goede prestatie-afspraken met de corporaties, op zo’n manier dat de raad er op tijd en voorzien van de relevante informatie bij betrokken wordt.
Voorzitter, afsluitend in een paar zinnen nog andere zaken waar de SP energie in gaat steken de komende tijd. De ‘inpassing’ zoals dat heet van de vele verkeersprojecten, waaronder de Rijnlandroute en het busstation. Het grootschaliger uitrollen van wijkgericht werken in de openbare ruimte, samen met bewoners, na de succesvolle pilots die we gehad hebben. De ontwikkelingen op sportgebied, en dan met name de ijshal natuurlijk. Daar is nu financiering voor vanuit Leiden, een grote stap in de goede richting, maar we zijn er nog niet. Huisversting van scholen, en onderling overleg tussen scholen, om segregatie op basis van sociaal-economische status te voorkomen en terug te dringen. En dan nog enkele voor onze stad belangrijke projecten: de geeesteswetenschappen-campus, waarbij de belangen van de zittende bewoners ondergesneeuwd dreigen te worden en de herhuisvesting van een deel van het ambtelijk apparaat, dat binnen het bestaande kostenplaatje gerealiseerd moet worden. En het opstellen van een visie op openbaar vervoer, met het hoog op de nieuwe consessieverlening.
Voorzitter, we hoeven ons dus niet te vervelen de komende tijd! En de uitgangspunten die we kunnen gebruiken om aan deze uitdagingen op een goede manier het hoofd te bieden zijn bekend, dus dat geeft vertrouwen.
