Leiden

SP-raadslid Ries van Walraven heeft op 26 mei jl. bezoekers van deze avond meegenomen in de wereld van integratie en inburgeringsexamens. Zij is docent Nederlands als tweede taal en weet als geen ander waarmee mensen die naar Nederland komen geconfronteerd worden.

Tussen de aanwezigen ontstond een boeiend en veelzijdig gesprek over zowel de landelijke keuzes op dit punt als de lokale manier van werken om ervoor te zorgen dat mensen zich snel thuis voelen in Leiden. De bezoekers van deze avond zijn unaniem: de SP als partij zou meer van zich moeten laten spreken als het gaat om integratie, waarbij het niet gaat om de tegenstellingen tussen culturen, maar juist om het verwerven van een volwaardige plek in de maatschappij door mensen die om wat voor reden ook naar Nederland komen.

Het Nederlandse integratiedebat wordt beheerst door de vraag waarom het onvoldoende lukt om mensen te laten integreren in Nederland, terwijl het belang daarvan door vrijwel alle politieke partijen wordt erkend. In de media wordt bovendien het negatieve beeld opgeblazen. Rijkelijk puttend uit haar eigen ervaring in, onder meer, de Haagse Schilderswijk en in Rotterdam Zuid vertelt Ries dat er gelukkig ook heel veel goed gaat. Bijvoorbeeld omdat moeders samen met hun kinderen op de basisschool les krijgen in de Nederlandse taal en zo betrokken raken bij de school.

Mensen kunnen om verschillende redenen naar Nederland komen en vormen daarom niet één groep. Bijvoorbeeld omdat zij vluchten voor oorlog en geweld of om economische redenen in het land van herkomst. Anderen zijn hier gekomen als arbeidsmigrant en leven daarom samen met hun kinderen en kleinkinderen in Nederland. De meeste van deze mensen zijn verplicht om ‘in te burgeren’, waarbij sprake is van rechtsongelijkheid omdat er voor iedere groep mensen andere voorwaarden gelden. Een oneerlijke situatie, waarbij sommige groepen worden tegengewerkt.

Sinds 2007 bestaat de verplichting voor mensen die zich in Nederland willen vestigen om in te burgeren. Binnen een bepaalde tijd moet je als inburgeraar met succes een examen afleggen in de Nederlandse taal en gewoonten. Waar het onderwijs in eerste instantie door de overheid werd geregeld is de verantwoordelijkheid voor de inburgering inmiddels volledig bij de inburgeraar neer gelegd en is het onderwijs daarvoor volledig geprivatiseerd. Met het gevolg dat mensen die de Nederlandse taal niet spreken en onze samenleving nog niet kennen aan hun lot worden overgelaten en veel minder mensen met succes het inburgeringsexamen halen en vervolgens daarvoor worden beboet. Bovendien is er een oerwoud ontstaan van bureaus die Nederlandse les aanbieden, waarvan de kwaliteit onduidelijk is. Een zeer ongewenste situatie. Het geld dat nu wordt besteed aan ‘inburgering’ kan beter besteed worden, aldus Ries.

Tijdens de avond komt de vraag op wat verstaan zou moeten worden onder ‘integratie’. Verwacht je van mensen dat ze naast de taal ook Nederlandse gewoonten overnemen? Waarop zou het integratiebeleid gestoeld moeten zijn? Vastgesteld wordt dat er niet één antwoord is op deze vragen.

Desondanks zou de inbreng van de aanwezigen wel het begin van een antwoord kunnen zijn. Een basisgedachte is dat ‘integratie’ niet betekent dat iemand die recent of langer geleden naar Nederland is gekomen, zich helemaal zou moeten aanpassen. Openstaan voor en leren van andere culturen en opvattingen zou in onze basis verankerd moeten zijn, in plaats van de wens om de Nederlandse manier van doen aan anderen op te leggen. Nederland is altijd gekenmerkt door verschillen tussen mensen en er is nooit sprake geweest van eenheidsworst (verzuiling!). Om met elkaar samen te leven is het wel van belang dat mensen onderling elkaar en de geldende wetgeving respecteren.

Om mogelijk te maken dat we op een fijne manier met elkaar samenleven, zou de Nederlandse overheid, volgens de aanwezigen, het fundament moeten bieden waarop kan worden gebouwd zodat een ieder kansen heeft om deel te nemen aan de maatschappij waarin mensen de gereedschappen hebben om gelukkig te worden, onder meer door te zorgen voor goede zorg, onderwijs en kinderopvang. De overheid zou moeten uitstralen dat mensen welkom zijn in plaats van ongewenst. De inburgering versterkt de ongelijkheid tussen mensen en gaat uit van een negatieve grondhouding. In plaats daarvan zou het beleid gebaseerd moeten zijn op het aanmoedigen van mensen in plaats van ze te bestraffen.

Kijkend naar de Leidse situatie dan geldt dat er binnen de grenzen van de landelijke wetgeving zoveel mogelijk geprobeerd wordt om mensen die om wat voor reden dan ook in Leiden terecht gekomen zijn, snel een volwaardige plek te bieden in onze Leidse samenleving. Op initiatief van SP-wethouder Roos van Gelderen krijgen mensen met een Nederlandse verblijfsvergunning taallessen, wordt er in overleg gekeken naar de wensen en mogelijkheden op het gebied van (vrijwilligers-)werk en krijgen zij net als alle andere Leidenaren huisvesting. Om ervoor te zorgen dat de wachttijd voor andere woningzoekenden niet oploopt, heeft Leiden ervoor gekozen om het aantal woningen in Leiden uit te breiden.