Leiden

Halverwege vorig jaar zijn er op initiatief van ons SP Raadslid Thomas van Halm twee voorstellen aangenomen: Een opdracht aan het College Om de barrières die er waren rondom het nieuwe Maatwerkbudget te verkleinen én om middels een enquête in kaart te brengen waarom mensen geen gebruik maakten de nieuwe inkomensondersteuning. Eind 2021 kwam er een evaluatie met de uitvoering van de moties en de verbeterpunten. Onze conclusie: een kleine vooruitgang, maar het is niet genoeg.

De SP is groot tegenstander geweest van de afschaffing van de voorganger van het Maatwerkbudget; De Declaratieregeling. Helaas besloot een ruime meerderheid van de Raad dan toch om de Declaratieregeling, inkomensondersteuning van 1,8 miljoen euro per jaar, weg te bezuinigen. Het nieuwe Maatwerkbudget zou mensen beter individueel moeten helpen, maar was maar een fractie van het budget; 600.000 euro. Niet alleen dat, uit de evaluatie een jaar later bleek dat het beleid helemaal niemand bereikte. Niemand wist de weg naar het Maatwerkbudget te vinden, er werd maar 150.000 euro besteed, waarvan de helft opstartkosten. Het Maatwerkbudget was een fiasco, en tot overmaat van ramp is ook besloten om later dat jaar vanwege deze lage besteding het budget maar 450.000 euro te maken. Omdat het College zelf een waardeloze regeling en uitvoering had bedacht, waar niks aan werd uitgegeven omdat niemand werd bereikt, werd er nog meer beknibbeld op armoedegelden. Een bizarre conclusie, omdat armoede een groot probleem is in Leiden. De onderbesteding ligt overduidelijk meer aan de regeling zelf, dan dat Leiden opeens massaal uit de financiële nood is.

De SP was en is kritisch op het maatwerkbudget, maar besloot toch eind 2020 om de evaluatie te agenderen voor de vergadering, het College wilde het blijkbaar niet hebben over de evaluatie die duidelijk aantoonde dat het zelf bedachte Maatwerkbudget een ramp bleek. Juist als kritische SP waren wij genoodzaakt het initiatief te nemen. Er bleek in de vergadering gelukkig draagvlak om, zoals gezegd, het College op pad te sturen de barrières in kaart te brengen en te verhelpen en tegelijkertijd ook om een enquête uit te zetten onder oud gebruikers van de declaratieregeling, waaruit zou blijken waarom mensen geen gebruik maken van het alternatief, het maatwerkbudget.

Eind 2021 kwam de uitwerking van deze voorstellen naar boven. Zowel uit de enquête als uit de voorstellen voor de verbeterpunten komen pijnlijke maar ook helaas voorspelbare zaken naar boven: 80 procent van de ondervraagden weet niet af van het bestaan van het Maatwerkbudget. 54 procent geeft aan hulp van de gemeente te missen. Maar 8 procent van de ondervraagden heeft wel eens gebruik gemaakt van het Maatwerkbudget. Bij het open gedeelte geven een aantal mensen ook aan dat de anonimiteit van de vorige regeling veel fijner was. De declaratieregeling werd onderstreept als de regeling die ze weer het meeste nodig hebben. Mensen geven aan zich niet gesteund door de gemeente te voelen, een duidelijke conclusie.

Dit heeft geleid tot de volgende verbeterpunten: Er komt een nieuwe flyer voor mensen met een laag inkomen met alle vormen van inkomensondersteuning en waar ze terecht zouden kunnen. De Stadsbank zal een extra rol vervullen in de aanvragen, dat kon hiervoor alleen bij het Sociaal Wijkteam en de Jeugd en Gezinsteams. Ten slotte wordt er intern een duidelijk beleid geschept wat betreft communicatie en bekendheid, ook hier blijkt grote behoefte aan na de enquêtes. Het is een begin, maar kijkende naar de problematiek is er nog een lange weg te gaan.

Uit de Evaluatie van het Armoedebeleid 2021 komt nog een pijnlijke andere conclusie naar boven: De tegemoetkoming van de Collectieve Zorgverzekering voor minima wordt minder gebruikt, van 6500 gebruikers in 2020 naar 6000 gebruikers in 2021. Een duidelijk effect van het bezuinigen op de regeling in 2019 van 1 miljoen euro per jaar waardoor de kosten honderden euro’s meer uitvallen voor mensen met een lager inkomen.

De waarschuwingen in 2018 dat het Maatwerkbudget een bezuiniging waren, hoogdrempelig en niet effectief waren bleken helaas helemaal te kloppen. Dat geldt ook voor het verzet tegen de bezuinigingen op de Collectieve Zorgverzekering Minima, namelijk zorgmijden en een lager gebruik. Er is een kleine weg van verbetering ingeslagen, maar de reflectie over de fouten ontbreekt volledig bij het College en de partijen die dit beleid de afgelopen jaren hebben gesteund.

De SP zal zich ook de komende periode na de verkiezingen blijven inzetten om de bezuinigingen terug te draaien op het armoede en minimabeleid. Dat geldt dus ook naast de Declaratieregeling voor de Collectieve Zorgverzekering Minima. Wij hopen dan op meer steun van de andere partijen, voorstel op voorstel van onze kant hierop is helaas weggestemd. Mensen met een laag inkomen zijn geen experiment op torenkamertjes beleid op uit te voeren, maar moeten laagdrempelig worden geholpen. Een volwaardig inkomen is een recht