Leiden

De afgelopen maanden laait de discussie over de opvang van Asielzoekers flink op. Al maanden bereikt ons het nieuws dat er te weinig opvangplekken zijn om vluchtelingen te huisvesten in Nederland. Deze discussie bereikte de afgelopen weken een hoogtepunt na verschillende nare beelden bij het AZC in Ter Apel waar zelfs Artsen Zonder Grenzen in eigen land nodig was voor medische ondersteuning die tot dan toe niet aanwezig was. Het heeft iedereen geschokt dat deze situatie in een land als Nederland kon ontstaan. Het heeft geleid tot polarisatie, het wij tegenover asielzoekers idee, wat heel schadelijk is voor de solidariteit met mensen die vluchten voor oorlog, geweld of vervolging. 

Dit had voorkomen kunnen worden als het Kabinet al jaren geleden in was gegaan op waarschuwingen dat de situatie onhoudbaar zou worden. Want hoewel het lijkt op een plotselinge crisis, speelt deze problematiek al jaren en niet pas weken. Hoewel er nu wel sprake is van een hoge instroom is er zeker geen sprake van een massale instroom zoals in 2015. Bovendien werd in 2019 al aangegeven dat er tekorten zouden dreigen. Het ligt ook niet aan een te gastvrij Nederland. Als we het hebben over het aantal asielzoekers per hoofd van de bevolking, bevinden wij ons als Nederland in de middenmoot in  Europa. Ook de verhalen over dat wij als Nederland veel veiligelanders binnenlaten die dus weinig perspectief hebben op Asiel in ons huidige stelsel klopt niet. In 2021 was dit bijvoorbeeld maar 4 procent, slechts 1 op de 25 mensen. 

Kijk je naar de bovenstaande argumenten dan zie je dat het probleem dus niet uit de lucht is komen vallen: Er werd al jaren geleden gewaarschuwd voor tekorten aan opvangplekken, we nemen niet bovengemiddeld veel asielzoekers op en er is überhaupt geen sprake van massale instroom. Hoe kan het dat wij allemaal beelden zien uit Ter Apel, een Asielbeleid 'out of control'? Dat heeft alles te maken met slechte politieke keuzes gemaakt door het Kabinet de afgelopen jaren. 

Wat voor fouten hebben ze dan gemaakt? Na de hoge Asielstroom in 2015 vanwege de oorlog in Syrië is de ene na de andere opvanglocatie gesloten. Er zijn diverse Asielzoekerscentra gesloten omdat deze contracten na 5 jaar afliepen die vervolgens niet zijn verlengd. Omdat het COA veel te weinig geld ontving van dit Kabinet waren zij genoodzaakt dit te doen. Om deze kostentechnische redenen wilt het COA ook minstens 300 plekken hebben op een locatie en steeds meer gemeenten geven aan dit niet te willen. De solidariteit tussen de gemeenten neemt hierdoor af. Geld, of het gebrek eraan, speelt een grote rol zo blijkt.

Maar er zijn ook nog andere factoren die niet helpen. De huidige woningmarkt (Ik zal maar niet teveel uitwijden over het feit dat de huidige woningcrisis ook een gevolg is van het jarenlange vermarkten van de woningmarkt door Rechtse partijen, maar het is wel zo) zorgt ervoor dat de mensen die nog bij een opvanglocatie zitten ook geen woning kunnen vinden. De taakstelling die gemeenten krijgen om deze mensen een woning te bieden, waar ze ook recht op hebben, wordt vrijwel nergens gehaald. De Oekraïense vluchtelingen zijn hiernaast, terecht, ook allemaal opgevangen waardoor er nu extra veel druk is op de opvangplekken. Dit laat zien dat er geen ruimte was om deze piek op te vangen, en dat terwijl deze toename in het niets valt bij de crisis van 2015.

Het Kabinet had dit al jaren geleden op de radar moeten hebben en richting oplossingen moeten werken. Diverse instanties hebben het kabinet hier ook op gewezen, maar al dat advies is in de wind geslagen. Bijvoorbeeld meer structureel geld voor het COA zodat er ook op kleiner niveau opvang mogelijk is. Het beter tegemoetkomen aan de wensen van de gemeenten en het beter in banen leiden van de solidariteit tussen de gemeenten in plaats van het over de schutting te gooien. Zo was dwangmatig beleid richting gemeenten, wat nu op tafel ligt, nooit nodig geweest. Nu lijkt er niets anders op te zitten dan de gemeenten toch gaan dwingen, maar daarvoor is het wel heel belangrijk om bij de verdeling oog te hebben voor het aantal inwoners per gemeente, grote gemeenten moeten meer mensen opvangen, dat is solidariteit. Dit neemt ook niet weg dat er nu wel geïnvesteerd moet worden in opvang op de lange termijn zodat dezelfde fouten niet nog een keer worden gemaakt. 

Ten slotte. Wij zijn blij met de opvang in de gemeente Leiden, Leiden is helaas vrijwel uniek in het halen van de quota van het Rijk voor gehuisveste statushouders als Oekrainers. Daar mogen wij best trots op zijn, opdat er nog vele gemeenten mogen volgen.

Thomas van Halm

SP fractie Leiden