Leiden

Het internet is niet meer weg te denken uit de samenleving. Bijna iedereen krijgt haar informatie via het internet, of bestelt spullen op het internet. Net zoals we niet willen dat alle kranten, media en winkels in Nederland in handen zijn van een iemand, moeten we dat ook niet met het internet willen. Macht moet altijd gebalanceerd zijn om te voorkomen dat enkelen alles bepalen. Zo waren donaties van multimiljardairs en internetgiganten als Elon Musk – de eigenaar van Tesla en X (voorheen Twitter) – doorslaggevend in de verkiezingsuitslag in de Verenigde Staten. Een derde van het gehele campagne budget van Trump was afkomstig van miljardairs.[1] De politiek in de wereld wordt gedomineerd door de macht van het grote geld. Wie betaalt, bepaald. Dat is een oligarchie. Geen democratie.

Digitale platforms zoals X of Amazon (ook het Nederlandse Bol.com) verdienen geld door onze data gratis te gebruiken om ons gedrag te beïnvloeden; en marketing werkt, we hebben allemaal wel eens iets gekocht wat we niet nodig hebben. Een platform is vooral interessant als er veel gebruikers zijn. Platforms zijn van nature een soort monopolie, daarom is het zo moeilijk om met een goed alternatief te concurreren. Doordat er veel mensen zijn die er veel tijd besteden, begrijpt het algoritme ons gedrag steeds beter, waardoor het ons steeds beter kan beïnvloeden. Daarnaast moet het alternatief vindbaar zijn op het internet, terwijl juist de bestaande platforms zoveel invloed hebben in bepalen wat wij op het internet zien. De eigenaren van deze platforms doen dat vooral voor zichzelf.

Wat kunnen we daar als Leiden aan doen?

Winkelen begint nu steeds vaker aan de keukentafel, via digitale platforms zoals bol.com. Meer dan een derde van de aankopen vindt plaats via het internet.[2] Terwijl we fors investeren om onze fysieke winkelstraat aantrekkelijk te maken, besteden we onterecht nauwelijks aandacht aan onze digitale winkelstraat. Ondernemers zijn voor digitale verkopen veelal afhankelijk van de grillen van enkele grote en machtige platforms.

Ondernemers zijn afhankelijk van digitale verkopen om hun hoofd boven water te houden. Platforms vragen gigantische bedragen voor ondernemers om te mogen verkopen, en leggen de risico’s van verdwenen pakketjes bij de ondernemer neer. Een digitaal platform moet lokaal ondernemerschap versterken in plaats van in de weg zitten.

SP voorstel: een coöperatief alternatief

Daarom wil de SP een coöperatief lokaal en digitaal platform. Hiervoor wordt al een landelijk initiatief ontwikkeld door de winkeliersbranchevereniging INretail. Leiden moet zich hierbij aansluiten. Dit platform komt dan in handen van de gebruikers van het platform. Zo versterken we de digitale vindbaarheid van de Leidse winkels en hun aanbod, maken we ons aanbod duurzamer door onnodige bezorgbewegingen te verminderen, en voorkomen we ongecontroleerde macht van enkele machtige platforms door het van de ondernemers zelf te maken.

Net zoals we in Leiden gezamenlijk eigenaar zijn van de winkelstraat, moet dat ook de norm worden voor de digitale winkelstraat. Net zoals de winkelstraat vrij toegankelijk is, moet de digitale winkelstraat dat ook zijn. We moeten voorkomen dat enkelen gaan bepalen of we toegang krijgen tot die winkelstraat, en tegen welke prijs. Als we hier niet lokaal mee beginnen, doet niemand het, en dan blijven de miljardairs winnen.