Leiden

Het monumentale voormalige weeshuis aan de Hooglandse Kerkgracht wordt een kinderrechtenhuis. Raymond Keur, ex-wethouder voor de SP, heeft zich hier het afgelopen jaar voor ingezet. De gemeenteraad heeft bij de vergadering van 13 november groen licht gegeven. Het pand is voor 13.000 euro verkocht aan de stichting Utopa, die het voor ruim 14 miljoen euro gaat opknappen. Er komen allerlei kinder(rechten)organisaties, en activiteiten voor kinderen. Ook de archeologische dienst van de gemeente en de provincie wordt er gehuisvest.

het linker deel van het weeshuiscomplex, met in het midden de poort die de hoofdingang is

Geschiedenis van het gebouw

Het Heilige Geest weeshuis werd na een verbouwing in 1583 gevestigd in het uit 1403 stammende Onze Lieve Vrouwegasthuis aan de Hooglandsekerkgracht. Tot 1961 verbleven er weeskinderen in dit complex. Bijna 400 jaar hebben Leidse weeskinderen, vondelingen, afgegeven kinderen of kinderen waarvan de ouders uit de ouderlijke macht zijn gezet, hun opvoeding in het weeshuis gehad.

de hoofdingang van het complex

In 1990 ruilden, na het vertrek van het Nationaal Natuurhistorisch Museum uit het weeshuis, het Rijk en de gemeente Leiden het eigendom van het Pesthuis (van gemeente naar Rijk, nu Naturalis) en het weeshuis (van Rijk naar gemeente). Het weeshuis heeft sindsdien geen vaste bestemming gehad. Later werden het Archeologisch Centrum van Leiden en het ICDI er voorlopig gehuisvest. En uiteraard de Regentenkamer, die als historisch pareltje nog steeds in bezit en beheer is van de Regenten van het Weeshuis. Vanwege de status van rijksmonument had de gemeente als eigenaar van het gehele complex bijzondere en kostbare onderhouds-verplichtingen. Het geheel is ondertussen dringend aan onderhoud toe.

één van de vele voorbeelden van achterstallig onderhoud

Plannen met het weeshuis

Er zijn sinds 1990 door opeenvolgende colleges van B&W diverse mogelijke doelen voor het weeshuis onderzocht. Jarenlang bleven tot het eind toe ideeën rondzingen om van het weeshuis een hotel te maken. Ook zijn er plannen geweest om er kantoren en woningen in te verwezenlijken, maar die bleken niet levensvatbaar.

Raymond Keur: “Het weeshuis is van onschatbare historische waarde voor de stad Leiden. Het behoud van het geheel, zoveel mogelijk in onderlinge samenhang, met een publieke functie, tegen zo laag mogelijke kosten: dat was mijn doel. Door de realisatie van het kinderrechtenhuis, in samenhang met het onderbrengen van het archeologisch centrum van de gemeente en de provincie, blijft de eeuwenoude functie van het gebouwencomplex gewaarborgd.“

“Samen met Stichting Utopa is op een vernieuwende manier gewerkt naar een degelijke oplossing. Ik koos daarvoor het uitgangspunt dat, als de publieke middelen tekortschieten, er private middelen gemobiliseerd moeten worden om het publieke belang zo goed mogelijk te dienen. Het college liet zich ervan overtuigen dat de verkoop van het weeshuiscomplex met een vastomschreven doel, tegen de gemeentelijke boekwaarde, met recht van eerste koop door de gemeente, met de verplichting om de restauratie te realiseren, met overdracht van de restauratie-subsidie aan de Stichting Utopa een fraaie uitkomst is in een lang lopend traject van Weeshuis-herbestemming. Een grote last minder en met een voor de stad prachtige, veelbelovende oplossing in het verschiet.”

Meer informatie: Roos van Gelderen, roos@tomaatnet.nl, tel 071-5126613